Er ligt een brief voor je!
Dát er voor je geliefde een brief klaarlag bij de kiosk, postkantoor of boekhandel moest je natuurlijk wel even laten weten. En dan was het maar hopen dat de andere partij de bewuste krant onder ogen kreeg.
Als twee mensen elkaar eenmaal via een huwelijksadvertentie of anderszins hadden gevonden, werden de eerste schreden gezet op weg naar een eerste ontmoeting. De kiosk, een vertrouwd verschijnsel in het straatbeeld van vroeger, speelde een belangrijke rol in de communicatie tussen (aanstaande) geliefden. Gewoon een brief naar elkaar sturen was vaak niet mogelijk. Omdat er huisgenoten (ouders, partners) waren die ze konden onderscheppen, en omdat niet iedereen direct het eigen adres wilde prijsgeven. In kiosken (en ook in postkantoren en boekhandels) stond een bak waar je een brief kon achterlaten. Op de envelop schreef je een letter- of cijfercombinatie of een codewoord. Die meldde je in een advertentie aan je liefje, die de brief vervolgens kon afhalen. Door deze 'poste restante', zoals het verschijnsel heette, werd de postbode omzeild.
Video: 1920: Het Leidseplein te Amsterdam in beeld met de kiosk en Stadsschouwburg - oude filmbeelden
Dát er voor je geliefde een brief klaarlag bij de kiosk, postkantoor of boekhandel moest je natuurlijk wel even laten weten. En dan was het maar hopen dat de andere partij de bewuste krant onder ogen kreeg.
Even een appje sturen was er vroeger niet bij. En dus liepen er heel wat dates in de soep. Eén van beide tortelduifjes kwam niet opdagen, bijvoorbeeld wegens ziekte of een vertraagde trein, waardoor de ander eindeloos moest wachten en ten einde raad maar weer een advertentie plaatste. Zo kon het weken duren eer het daadwerkelijk tot een ontmoeting kwam.
Een fotootje maken is tegenwoordig niets bijzonders, maar vroeger had niet iedereen een portretfoto voorhanden om even op te sturen. Omdat ze kostbaar waren werden ze veelal na inzage retour gezonden, zeker als de keuze op een ander was gevallen.
Door de schaarste aan foto's waren veel afspraakjes ‘blind dates’. In advertenties sprak je af hoe je elkaar kon herkennen. En zelfs dán liep het soms mis.
Zo werden er in de loop der jaren heel wat afspraakjes tussen geliefden geregeld via de krant. Die afspraakjes konden natuurlijk niet direct bij iemand thuis plaatsvinden. Eerst werden locaties in de openbare ruimte gezocht. Op een drukke plaats in de stad, zodat je niet opviel tussen alle mensen, of juist op een beschutte plek in een park.
In de eenentwintigste eeuw noemen we het ‘ghosting’: gewoon niets meer van je laten horen. Dat gebeurde vroeger natuurlijk ook. Het leverde uiteraard verdrietige en verontwaardigde adverteerders op.
Maar er kon natuurlijk ook iets met de post aan de hand zijn. Was die misschien onderschept? Liefdesbrieven sturen was een zenuwslopende aangelegenheid.
In Delpher vind je miljoenen gedigitaliseerde teksten uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften die je allemaal woord voor woord kunt doorzoeken. De teksten komen uit de collecties van diverse wetenschappelijke instellingen, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Ze worden hier onder één knop aangeboden om het vinden van informatie gemakkelijk te maken.
Ontdek Delpher
