Illegale kranten

Met grote regelmaat tref je twee illegale kranten aan, waarvan je je afvraagt: is dit nou dezelfde, of een andere? Zelfde titel, zelfde datum, zelfde inhoud, maar een ander uiterlijk. Hoe kan dat nou? Het distribueren van duizenden gedrukte kranten naar andere plaatsen was gevaarlijk werk. Het moest met de trein of een vrachtauto gebeuren, en dat viel snel op.

Veiliger was het één exemplaar van de krant, of de uitgetypte tekst, door een koerier te laten brengen. De krant werd dan in een andere plaats overgetypt en ter plekke gestencild, of opnieuw gezet en gedrukt. Daardoor kunnen twee exemplaren van dezelfde krant er heel anders uitzien. Dit komt veel voor bij illegale kranten en kan soms verwarrend zijn.

…slechts enkele weken na de Duitse inval, verschenen de eerste illegale krantjes en pamfletten, vaak in kleine oplages, en er was moeilijk aan te komen. Deze krantjes brachten niet zozeer nieuws, maar vooral een kritische mening over de Duitse bezetter en zijn maatregelen.

Vaak riepen ze ook op tot verzet. Deze krantjes waren eenvoudig gemaakt: getypt of handgeschreven, en vermenigvuldigd op een stencilmachine.

De oplage was maar enkele tientallen of honderden exemplaren. Als je de juiste mensen kende kon je een abonnement nemen, of de krant werd onder vrienden en kennissen verspreid. Deze eerste illegale krantjes behoorden tot de vroegste vormen van verzet tegen de Duitse bezetter.