De kunst; een algemeen geïllustreerd en artistiek weekblad jrg 18, 1925/1926, no 930, 21-11-1925

- 88 ~

in den Hollandschen Schouwburg, daarna in het Paleis voor Volksvlijt, — en dat zij zich amuseerden bewees wel het feit, dat zij al hun kennissen overhaalden om met hen mee te gaan...!

Nooit hebben zij een avond overgeslagen. En nu Tartaud feestvierde, wilde de heer V. en zijne echtgenoote graag ,,de eersten" zijn die hem gelukwenschten.

Dan komt ook de wensch : dat energie en gezondheid steeds het deel moge zijn van den jubilaris, — en dat hij, met een eigen gezelschap, „weer van voren-af aan", den ouden roem moge deelen.

De dichter noemt zich met zijne vrouw : „twee bewonderaars van het ex-Rotterdamsch Tooneel".

De Fabriek RutherforcL

Tooneclspel in drie bedrijven, uit het Engelsen van miss Sowerby, door J. Kuijlman.

Als jubileum-stuk opgevoerd, ter gelegenheid van het gouden jubileum van den heer Frits Tartaud, door het Nieuwe Nederlandsch Tooneel, in den Hollandschen Schouwburg te £ msterdam. Personen:

John Rutherford Frits Tartaud

]ohn ) C Elias van Praag

n- i_ j ( z'in zoons Sn- xt

Kichard ) ( Kien van Moppen

Janet, zijn dochter Sophie de Vries

Ann, zijn zuster Anna Sablairolles

Mary, vrouw van den jongen John .... Marie Meunier

Martin Carl Veerhoff

Vrouw Henderson Antoinette Sohns

In plaats van het als jubileum-stuk bedoelde nieuwe werk van Jan Fabricius, heeft de gouden jubilaris Frits Tartaud, op aanraden van een Rotterdamsch tooneelkenner, het door de twintigjarige miss Sowerby geschreven, en véél vroeger gespeelde ..Rutherford" qekozen. Dat hij zich daarbij voor een zéér moeilijke taak stelde, heeft de uitsluitend naar kunst, naar uitbeelding, naar karakter-verpersoonliiking en naar sterk SDel vragende jubilaris, die zulk eer stuk wilde hebben dat er voor hem een stérk sprekende en moeilijk te vertolken, zware rol in voorkwam niet overdacht. Tartaud, als volbloed tooneelkunstenaar, heeft alleen naar het „artistieke" deel gekeken, en niet bedacht dat het publiek, in dezen tijd, ook iets „vroolijks" wil zien. En „De Fabriek Rutherford" is dan ook een zwaar, doch zeer interessant probleem-stuk.

't Is hier de vraag: of Rutherford niet slachtoffer is van zijn ideaal.

Dat ideaal is: de fabriek Rutherford, erfstuk van zijn vader en van zijn grootvader, die de fabriek stichtte, terwijl hij, John, ze uitbreidde en uitbouwde. En nu wil hij dat ook zijn oudste zoon en naamgenoot hem zal opvolgen, zooals hij zijn vader opvolgde, —

en aan zijn ideaal offert hij verder alles op, zonder aanzien des persoons.

Eene uitvinding van zijn zoon, die de fabriek groot financiëel voordeel zal aanbrengen, beschouwt hij als eigendom van de fabriek zélve: met materiaal en met brandstoffen van de Rutherford heeft de jonge John zijne proeven gedaan. Er is trouwens een vervreemding gekomen tusschen vader en zoon, sinds deze met de dochter van een werkman is getrouwd. Ook zijn tweede zoon is hem niet sympathiek: die is geestelijke geworden en dus voor de fabriek verloren. En zijn oudste dochter, Janet, die als huissloof haar moeder, die jong gestorven is, vervangt, haat haar vader om zijne opvattingen en om zijn afkeer van den werkman, — een reden, die vooral voor Janet geldt, omdat zij in stilte verloofd is met den meesterknecht der fabriek. Martin.

Over deze verhouding wordt in het stadje, waar de Rutherfords tot de notabelen behooren, veel gepraat, — zelfs in anderen zin dan in werkelijkheid het geval is. En ais na eene scène met de dronken vrouw Henderson, wier zoon wegens diefstal van de fabriek is weggejaagd, de jonge Richard zijnen vader de verhouding van Janet tot Martin meedeelt, is beider lot spoedig beslist: aan Martin wordt eerst het geheim van John, wiens medewerker hij is, ontlokt, waarna hij wordt ontslagen, — en daarna wordt aan Janet het vaderhuis ontzegd. Ook John verlaat nu het huis van zijnen vader, die hem zijne uitvinding ontstolen heeft. ■— doch niet nadat hij eerst nog wat reisgeld heeft meegenomen. En als dan de oude Rutherford inziet dat hij

alléén blijft met zijne schoondochter verzoent hij

zich met deze, biedt haar kost en inwoning, — in ruil voor haar belofte: dat haar kind zijn opvolger zal worden.

Alle karakters in het stuk zijn door de twintigjarige schrijfster zeer scherp, en stérk, geteekend. Zii worden door alle medespelenden, zonder uitzondering, voortreffelijk vertolkt. Voor het spel der acteurs en actrices was dan ook zéér veel waardeering; menigmaal werd de dialoog door applaus onderbroken. Het was, in Tartaud's regie, eene voorbeeldige op • voering, die het jonge gezelschap van het Nieuwe Nederlandsch Tooneel dan ook véél eer aandoet.

STADSSCHOUWBURG

• N. V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad-Tooneel

Directeur COR VAN DER LUGT MELSERT Dinsdag 24 November - 8 uur Else Mauhs als gast in

NOR A

Tooneelspel in 3 bedrijven door Henrik Ibsen. Corv.d. Lugt Melsert alsDr. Rank J. deBoer-v. Walraven als Mevr, Linde J. Reule Helmer P. Bron ,, Krogstad

Regie: COR VAN DER LUGT MELSERT

Prijzen van 60 ct. tot f 3.50, plus belasting.