DE AVONTUURLIJKE JEUGD VAN LAUZUN

geweest zijn en hem ettelijke zeer wijsgeerige en niet erg idealistische overwegingen ingeboezemd hebben. Dus was 't ter wille van een vrouw, die hij gek genoeg was geweest met overtuiging lief te hebben, dat hij voor de eerste maal kennis maakte met den kerker. Hij was jong, aanmatigend, ondanks alles nog een beetje naïef; deze onervarenheid kan tot zijn verontschuldiging strekken, ofschoon zijn besliste houding in dit geval ons niet ontsticht; Lauzun gedraagt zich in deze met heel wat meer fierheid en zelfstandigheid dan de hovelingen, die voor alle concessies te vinden zijn zoodra het des konings willekeur geldt; zelfs de intiemste gunsten van hunne beminden waagden zij 't niet den oppermachtigen heer te ontzeggen, mits zij maar verhopen mochten, dat zijn genade hun een rechtvaardige vergoeding voor de afgestane rechten zou weten te bezorgen. Wat Lauzun betreft, zou hij later, wanneer de jaren van verstand voor hem zouden aangebroken zijn, even halsstarrig de koninklijke medezeggenschap over een geliefde vrouw van de hand hebben gewezen, indien zich de gelegenheid daarvoor nogmaals hadde voorgedaan? Gunnen wij hem het benefijt van den twijfel, ook al staan wij zeer sceptisch tegenover dergelijke vraag. De ouderdom zou hem langzamerhand leeren de onbesuisde opwellingen van zijn toorn te bedwingen. En dit avontuur vooral moet hem niet onverschillig hebben gelaten. Nog een paar lessen van dit soort, en hij zou tot een volmaakt wijs en voorzichtig man opgegroeid zijn, een in alle omstandigheden onberispelijk hoveling zonder hart en zonder geweten.

In de staatsgevangenis, waarvan het regiem nochtans zoo onbehaaglijk niet was, over 't algemeen, werd Puyguilhem uitzonderlijk streng behandeld. De gewoonte was 't, dat de de gasten des Konings er hun kamer naar goeddunken mochten meubelen en inrichten, zich door hun eigen knechts laten bedienen, eten wat zij verkozen, terwijl het hun ook vrij stond bezoeken te ontvangen en met de buienwereld, zij het onder censuur, te correspondeeren. Voor Lauzun niets dergelijks. Hij werd °P geheim gezet, had niemand om hem te verzorgen, zoo-