Mengelwerk.

De ontwikkeling van dat orgaan staat in onverbreekbaar verband met de organen van het physische leven; het verband tusschen beider verrichtingen is onmiskenbaar.

Het doel van de opvoeding is, de uitingen van die beide reeksen van organen door gepaste , methodische oefeningen zooveel mogelijk in gelijke mate te ontwikkelen en tot de meest mogelijke volmaaktheid te brengen. Maar die oefeningen moeten dan geheel in overeenstemming met de krachten dier organen en die ontwikkeling moet zoo geleidelijk mogelijk plaats hebben. Dan alleen kan men verwachten , dat de mensch , in wasdom en krachten toenemende, een normale rijpheid te gemoet gaat en eens tot rijpheid gekomen, aan zijn ware bestemming zal beantwoorden.

Toetsen wij het aangevoerde aan de werkelijkheid, vooral zoo als die zich aan ons voordoet bij het onderricht in de meesten onzer bewaarscholen verstrekt. In den regel worden de kinderen daarheen gezonden op den leeftijd van 3 a 4 jaren. Het zijn niet altijd de best ontwikkelde kinderen, die men er aantreft : het zijn toch in den regel kinderen van ouders, wier bekrompen geldelijke omstandigheden hen noodzaakt, door arbeid buitenshuis in de behoeften van het gezin te voorzien, of wel het zijn kinderen uit gezinnen, waar de wereldsgezindheid, de onkunde of de lichamelijke zwakte der moeder een behoorlijke huiselijke opvoeding in den weg staan.

In beide gevallen heeft men hier dus met kinderen te doen, wier ouders aan de natuurlijke plichten niet naar behooren voldoen. Die plichten worden nu voor een groot deel op de schouders van hen of haar gelegd, die zich in staat meenen het opvoedingswerk van de ouders over té nemen. Op den leeftijd, waarop de individualiteit van het kind, zijn physische en psychische aanleg, nog de meeste aandacht, de volle opmerkzaamheid van den opvoeder vereischt, wordt