Mengelwerk.
verflauwen en wellicht bij enkelen geheel te niet zal gaan. De wet op den verplichten onderstand vermeerderde het getal armen met duizenden, en deed de algemeene liefdadigheid kwijnen. Mogen wij , voorstanders van volksgeluk door volksonderwijs , dan eene wet uitlokken , die den edelen vrijheidszin van ons volk, den gezegenden trek naar vrije voldoening aan de natuurplichten, die krachtige drijfveer om den mensch tot hooger op te voeren, dreigt te verdelgen ?
Neen , wij behoeven nog vooreerst niet te vreezen , dat in Nederland eene wet tot stand zal komen , zóó in strijd met de hoofdregelen der mensch- en zielkunde ! In Nederland geen schooldwang !
En toch dient men alle krachten in te spannen, om het zoo noodiotttg schoolverzuim te keer te gaan!
Het schoolverzuim is een gevolg van. het gebruiken van kinderen gedurende de schooljaren tot arbeid. Da ouders worden hiertoe genoodzaakt, omdat zij zeiven niet in staat zijn door hunnen arbeid hun gezin te onderhouden.
De oorzaak hiervan zoekt de beoordeelaar, blz. 694 , in de sterke toeneming der bevolking, en deze meening leidt hem er toe, op 't voetspoor van j. S. Mill een middel te beramen, om de overbevolking; tegen te gaan. Wij zullen straks dit middel booordeelen; vooraf de oorzaak.
Dat de bevolking schier overal toeneemt, is eene daadzaak; maar ook, dat dit juist het geval is in de meestontwikkelde staten, een gelukkig en onafscheidelijk gevolg van den bloei van landbouw , handel en nijverheid , die op zijne beurt een gevolg is van het nuttige gebruik van den stoom en den aankleve van dien.
Het staat vast bij de volkshuishoudkundigen, dat het toenemend gebruik van werktuigen het gebrek aan handen doet toenemen, en bovenal aan rappe handen, bestuurd door een vlug en helder denkend hoofd. De machines ver-