Mengelwerk.

hun dan euvel te duiden, dat ze dien jongen gebruiken tot een mannetje voor den pot? Zeer zeker niet, en wanneer ik dit beweer, dan spreek ik niet vergoelijkend over het onthouden van onderwijs aan kinderen door hunne ouders, doch dan stel ik hen in hun recht; want de natuurplicht gebiedt hun : eerst voor heden , dan voor morgen — eerst het lichaam , dan den geest —[want zij ook beseffen , dat de heldere geest enkel in een gezond lichaam kan huizen, en volgen daarin het voorbeeld van poes , die hare jongen eerst zoogt en dan leert muizen.

De natuurwet legt alzoo den ouders de verplichting op hunne kinderen , tot in standhouding van het gezin, des noodig te benutten , en hoewel het niet waar is, dat de natuur altijd boven de leer gaat, zoo staat het toch vast, dat de natuur niet voor geweld onderdoet, zoolang zij niet geheel overwonnen, volkomen uitgedoofd is. Bullepees en handplak behooren gelukkig tot de geschiedenis van ons schoolwezen; — eene gezonde opvoedkunde heeft geleerd, dat de natuur van 't kind niet verkracht, doch ten goede geleid moet worden , door de hinderpalen weg te ruimen , die eene opvolging der natuurplicht en belemmeren. Schooldwang zal alzoo nimmer baten om rechtgeaarde ouders te dwingen hunne kinderen ter school te zenden ; rechtmatige gemoedsbezwaren, en hiermede bedoel ik niet die bekende autoriteits-gemoedsbezioaren, zullen hen nopen zooveel doenlijk de wet te ontduiken; hoofd-en buikpijn, en wat leugen al niet meer ? zullen verzonnen worden , en de ouders zullen hunne kinderen tot smokkelaars opleiden , gelijk geschiedt, wanneer de wet eene heffing van te hooge accijnsen oplegt.

De kat snoept niet van het spek, waarop zij vastgebonden wordt, en evenzoo is het te vreezen , dat bij de invoering van wettelijken schooldwang de trek naar de school, die ook bij onvermogenden grooter is dan men gewoonlijk denkt,