— 270 —

zelve de hand, om de gewonnen vrijheden te beperken en wel op een wijze, die in haar belang was. Slechts voorbijgaand had zij haar zaak gemaakt tot de zaak der menschheid, dat bleek nu zij het lagere volk buitensloot van de regeering. De konstitutioneele monarchie is de regeervorm, waarin de macht verdeeld is tusschen burgerij, adel, geestelijkheid en vorst. De Tweede Kamer, die het volk zou vertegenwoordigen, deed dit slechts voor een klein gedeelte, daar een strenge census alleen het recht gaf aan de gegoede burgerij. De arme man stond dus wederom rechteloos.

Op ekonomisch gebied was de arbeider wel vrij om over zijn kracht te beschikken, maar de opbrengst van den arbeid was beperkt en daardoor werd hij feitelijk onvrij. In plaats van den heer van vroeger, trad het kapitaal, de schrikkelijkste en koudste van alle tirannen. De rechtens vrij verklaarden moesten wederom in de verhouding van den slaaf treden tot den heer, om niet van honger om te komen. Zoo kwam de wet der sociale ellende aan het licht. Daardoor wordt de wil wederom verzwakt, terwijl het de geestelijke kracht verhoogt. De genotzucht verzwakt de hoogere klassen, ellende de lageren en zoo worden alle individuen geschikt gemaakt om hun geluk elders te zoeken dan in dit leven. Dat de grootere intelligentie vele proletariërs maakt tot misdadigers, daar in hun meer opgewekten geest de wil door verwaarloosde opvoeding en gebrekkige beschaving, voor motieven ontgloeit, die hij anders niet zien of verafschuwen zou, bevestigt slechts de wet der wrijving. Aan de andere zijde wordt hierdoor opgewekt menschenliefde, het streven om de lageren te brengen op een hooger trap van kennis. Klagen over de toenemende ontaarding kan alleen een phantast, de edele zal helpen. De grond van dit kwaad ligt voor oogen, zoodat hij niet gezoeht behoeft te worden en vraagt alleen krachtige handen om de schade te verwijderen. De wetten der sociale ellende en der weelde zijn de uitdrukking voor de nadeelen der geheele maatschappij , van haar onverstandige productie- en leefwijze. Men kan beiden noemen de wet der nervositeit. Het leven wordt meer zenuwachtig gespannen, waartoe alweder medewerken