_ I74 _

tot de Rougon-Macquart familie; door karakter noch geaardheid heeft zij feitelijk eenige verwantschap met dat ras. Het boek staat op zichzelf en maakt eene zonderlinge vertooning naast de andere deelen van het „reuzen-epos," het schijnt er tusschen gesmokkeld te zijn , zoodat eene gissing te dien aanzien door Paul Perret geopperd, zeer aannemelijk voorkomt. „Er rijst," schreef deze, „bij ons een vermoeden op: zou die aandoenlijke geschiedenis geene oude geschiedenis zijn? Men heeft in zijne jeugd van die pekelzonden begaan, men was nog niet de barsche boeman van tegenwoordig, men schreef zijne Contes a N ijn o n (een bundel novellen, waarmede Zola het eerst als schrijver optrad), men had van allerlei in zijne ontluikenden geest, maar het was nog niet het mengsel van heden.... Alles brengt er toe om aan te nemen, dat U n e page d'amour uit denzelfden tijd als de Contes a Ni nou dagteekent. De schat is tusschen oude papieren teruggevonden. Zal men in de lade der schrijftafel een geschrift laten liggen, dat, komende van eenen schrijver, die in trek is, vier, zes, tien, twintig herdrukken kan beleven? „Een mooi debiet!" Maar door het uit te geven, komt men in tegenspraak met zichzelven. Wat nood! hier wat verschikt, daar door eene naamsverandering de helden van het boek verbonden aan het befaamde geslacht der Rougon-Macquart's, eene bijvoeging aan den „Stamboom" (door Zola vóóraan in Une page d'amour geplaatst, wat Perret's gissing te waarschijnlijker maakt), naar gebruik, drie of vier beschrijvingen van Parijs (zegge uitvoerige) en de herschepping heeft plaats gehad. Dit is echter eene dwaling en een valstrik geweest, want de beschrijvingen kloppen niet met den tijd, waarin het verhaal speelt, er is verzuimd ze met elkander in overeenstemming te brengen; men kan ook niet aan alles denken." De laatste opmerking doelt daarop, dat Zola in Une page d'amour, welke geschiedenis in 1858 speelt, in zijne stadsgezichten keer op keer „la masse énorme de 1'Opéra" teekent, die eerst een kleine twintig jaren later te zien zou zijn.

Nog twee andere romans La conquête de P1 assans en 1'Assommoir behooren tot het thans afgewerkte. Over