— 169 —

grondslag aan de geschiedenis der Rougon-Macquart familie.

„Ik zal," zegt Zola daaromtrent in de voorrede van La fortune des Rougon, „met inachtneming van den tweeledigen invloed van het gestel en de uitwendige omstandigheden trachten op te sporen, welke draad met wiskunstige zekerheid van den eenen mensch tot den anderen voert. .. De Rougon-Macquart's, de groep, de familie, welke ik tot onderwerp mijner studie gekozen heb, onderscheidt zich door hevigen dorst naar zingenot, gelijk in het algemeen de jacht naar vermaak het kenmerk van onzen tijd is. Uit een physiologisch oogpunt bieden zij het schouwspel aan der langzame wijzigingen in de zenuwen en het bloed, welke bij een menschengeslacht plaats grijpen ten gevolge eener oorspronkelijke stoornis, die bij de verschillende individuen , naar gelang der omstandigheden, zich uiten in gevoelens, begeerten of hartstochten."

Het volstrekt onhoudbare van dit would-be wetenschappelijke stelsel van den romanschrijver, is reeds door een ander zoo overtuigend aangetoond, dat ik mij de vrijheid veroorloven zal zijne opmerkingen hier over te nemen. Zij worden ontleend aan de studie over Zola in het ook door den heer Ten Brink meermalen aangehaalde werk van Marius Topin. getiteld: Les Romanciers Contemporains.

„Hebben onze lezers bij het kennis nemen van de door den heer Zola uiteengezette physiologische theorie, niet gemeend eenen hoogleeraar in de geneeskunde uit zijnen katheder de grondslagen van zijn stelsel! met toelichtende voorbeelden te hooren aangeven? Maar, terwijl de man der wetenschap nooit anders uitgaat dan van een waargenomen, stellig en onbetwistbaar feit, waarvoor zijn woord borg staat; terwijl hij, na verzekerd te hebben dat hij zelf eene bepaalde opvolging van verschijnselen bij eene familie heeft waargenomen, het recht bezit uit die onloochenbare verschijnselen strenge gevolgtrekkingen te maken; terwijl hij, kortom, uit het zekere tot het zekere besluit , bouwt de heer Zola, die geneeskunde en den roman, physiologische feiten en verdichting dooréén klutst, op eenen zandgrond. Bij den een' berusten de stellingen op de waarneming van werkelijk bestaan hebbende zieken, bij den ander' op