— i66 —

ques," die Madeleine voor het leven binden aan den eersten minnaar, haar door een volstrekt ondichterlijk straattoeval aan de hand gedaan, zijn tamelijk hypothetisch. Zeker is de macht dier noodlottigheid schromelijk overschat. Ik zal mij tot een enkel voorbeeld bepalen. Vier of vijf jaren nadat ze van dien fatalen No i gescheiden is, krijgt Madeleine, in haar huwelijk met Guillaume, dien ze oprecht liefheeft, haar eerste en eenig kind, een dochtertje. Maar welk eene onaangename verrassing! „La petite Lucie ressemblait a Jacques. Guillaume, même en ayant une fille de Madeleine, ne pouvait 1'avoir a son image. Fécondé par lui, le sein de la jeune femme donnait a 1'enfant les traits de 1'homme dont il gardait 1'empreinte." Ik vrees zeer dat de geleerden medelijdend de schouders zullen ophalen over deze romantische physiologie. Wat overigens aan haar moge ontbreken, zeker niet het streven naar nauwkeurigheid; Zola maakt een onbeperkt gebruik van de vrijheid der wetenschap om alles bij den naam te noemen. Hij geeft aanduidingen en omschrijvingen, die in eene handleiding over de natuurlijke historie van den mensch op hare plaats zouden zijn, maar die den lezer, welke ze in eenen roman aantreft, eene gewaarwording bezorgen, alsof hij in een salon, onder een gemengd gezelschap, een der aanwezigen ernstig en met de meeste juistheid eenige opmerkingen over geslachtsvoortplanting van den mensch hoorde maken.

Een paar jaren na Madeleine F é r a t, gaf Zola het eerste deel van de geschiedenis der Rougon-Macquart's in het licht. „Plotseling bezielt hem de realistische Muze (Hoe die dame er wel uitziet?) tot een herculisch werk en vangt hij Les Rougon-Macquart aan." Aldus vermeldt de heer Ten Brink deze gedenkwaardige gebeurtenis. Ieder weet, dat de bedoelde reeks minstens twintig deelen zal moeten tellen en dat het geheel een volledig tafereel van de Fransche maatschappij onder het Tweede Keizerrijk moet behelzen. De omvang dezer verhalenverzameling maakt op den heer Ten Brink eenen indruk, waarvan kalmer gestemde naturen verbaasd opzien. Om de vijf regels ontvalt hem het woord „reusachtig," wanneer hij aan die twintig deelen denkt. Zij brengen hem, onder meer,