396

voor veiligheid, goede gemeenschapsmiddelen, bevloeiingswerken en doelmatig onderwijs, en zich bepalende tot het heffen van de belastingen noodig om alleen in Indie's behoeften te voorzien, datgene had verricht wat de onafwijsbare plicht is van elke goede regeering, die tot geen prijs van het meten met twee maten weten wil.

„ Wie de opmaking van eene balans der indirecte, lusten en lasten mocht willen beproeven, late deze vraag vooral niet onbeantwoord, want dat antwoord zal het duidelijk maken, dat het Nederlandsche gezag niet louter gewin bracht aan de beminde maar bruine onderdanen in dit gedeelte van het Eijk.

„Met treffende juistheid wordt dit aangetoond in de uitmuntende Memorie van toelichting door den heer van Dedem toegevoegd aan zijn voorstel van wet tot regeling van de verhouding der geldmiddelen van Nederlandsch Indie tot die van het Rijk in Europa, een staatstuk van groote blijvende waarde, waarin de tekortkomingen van ons regeeringsbeleid in Indie worden bloot gelegd met eene warmte van overtuiging, die eerbied afdwingt en de oogen moet doen opengaan van allen, die ter goeder trouw van meening mochten zijn, dat Nederland niet te kort schoot in het nakomen van zijne verplichtingen tegenover Indie, en dat de rekening tusschen beide deelen van het Rijk gezegd kan worden naar genoegen van partijen te zijn vereffend. Mogen „ de geestkracht, waarvan de indiening van dat voorstel, na het mislukken van vroegere pogingen ter bereiking van hetzelfde doel, getuigt, en de zorg aan de toelichting en verdediging er van besteed" 1), hare belooning vinden in het veldwinnen onder het volk van Nederland van de overtuiging, „dat belanglooze goede wil van zijn Nederlandschen landbeheerder, die zich beijvert hem naar zijn eigen aard en aanleg te ontwikkelen en te leiden, het eenige is wat op den duur den inlander ten bate kome en

1) Voorloopig Verslag, u. s. § 1.