22

SCHOOTSTAFELBEREKENING.

snelheid verkrijgen in richting en grootte voorgesteld dooide resultante AD. De luchttegenstand zal tegengesteld aan deze richting werken; door de rotatie van het projectiel zal zich ook de lengteas van het projectiel in deze richting plaatsen.

Deze beschouwing komt ook overeen met het bovenvermelde omtrent de richting van den luchttegenstand. Wanneer het projectiel de monding verlaat, zal de snelheid van het projectiel een schijnbaren wind veroorzaken waarvan de snelheid gelijk is aan VOJ doch in tegengestelde richting; door de vaart van het schip zal bovendien een schijnbare wind worden veroorzaakt van eene snelheid gelijk aan de vaart in M. doch eveneens in tegengestelde richting van de vaart. De resultante van deze twee windrichtingen en snelheden geeft de richting en de grootte van den schijnbaren wind aan voor het projectiel en dus (bij ware windstilte) de richting en snelheid van de lucht, welke laatste een maatstaf is voor den luchttegenstand.

Het projectiel wordt dus in werkelijkheid verschoten in eene richting AD met eene snelheid AD = V'0, onder een uitvaartshoek DAF = «' en een bakshoek met het voorschip

RAF = /r.

Uit driehoek AEF volgt:

AF2 = AE2 -f FF3 — 2 AE . EF cos. AEF of: V'n2 cos.2 a' = V„2cos.3a + v2 4- 2 fA'o cos. a cos. /i

Steeds zal v klein zijn ten opzichte van VQ cos. et. Neemt men b.v. voor V„ cos. et. als minimum waarde aan 400 M. en voor v als maximum waarde 15 M. dan isV02cos.2a = 160000 en v2 = 225. Men zoude dus v2 kunnen verwaarloozen t. o. van V2C cos.2 a; het is dus zeker te verantwoorden, wanneer men v2 vervangt door v2 cos.2/3, welke waarde tusschen o en v2 inligt. Men krijgt dan :

V',,2 cos.2 «' = V02 cos. 2 a -f- v2 cos. 2 f) 4- 2 V0 cos. a . v cos. [> of: V'0cos. a' = V„ cos. a -f- vcos.fi

V'0 cos. a' — V0 cos. et = vcos.fi A V0 cos. et = V cos. (3 waaruit blijkt, dat V'0 cos. a' grooter is dan V0 cos. et voor bakshoeken van o—90° en kleiner voor bakshoeken van 90—1800, hetgeen trouwens vanzelf spreekt.

Verder blijkt uit de figuur, dat VG sin. et = CE en V'D sin. et' = DF = CE . V0 sin. et verandert dus niet van waarde, hoe ook V0 cos. a zich door de vaart moge wijzigen.