i k o. :■:

ie is Iko en wat is hij?" zoo zal menigeen bij het hooren van dien naam vragen; en menigeen zal ook slechts

weinig daarop weten te antwoorden. Want Iko is éen der velen, die zich achter hunne werken verschuilen en onbewust van hun bevoorrecht-zijn en ongeweten door hunne medemenschen het schoone dienen. Als een echte Oosterling schept Iko mooie dingen, welke onze uiterlijke en innerlijke zintuigen boeien, zonder dat zijneigen persoonlijkheid op den voorgrond treedt. Dit is immers van ouds de geest van het Oosten, die nl. de individuen en feiten als zoodanigniet telt, doch alleen rekening houdt met de ideeën, metdegeestesstroomingen en de geestesscheppingen. Vanwaar anders de weinige historische zin bij de volkeren van Voor-Indië en bij de adepten der Voor-Indische beschaving: de Javanen ? De gezangen en heldendichten, de beeld houwwerken en de tempels, zij trotseeren de eeuwen en vertellen ons van lang vervlogen tijden; maar van den dichter, van den beeldhouwer en den bouwmeester weten wij slechts luttel, ja, zoo goed als niets. Zoo is hetgegaan metden dichter van de „Brata Juda" en de „Rama", zoo met de bouwmeesters van „Barabudur" en „Prambanan", zoo wellicht met nog vele anderen, wier werken nog door het tegenwoordige geslacht worden bewonderd en bestudeerd, wier persoon echter in het mythische halfduister is ver-

FIG. 1.

IKO AAN EEN ZIJNER MEESTERSTUKKEN.

schemerd. Wie b.v. is de schepper van de „Prajna Paramita" ? (zie PI. XXX)l) Indien zelfs de groote mannen, de genieën en de bijzonderheden, welke hen tot persoonlijkheden stempelen, in den gestadigen stroom der tijden verloren raken, hoeveel minder kans hebben dan niet de mindere geesten om nietonopgemerktdoor hetleventegaan ofom eenige wetenschap aangaande hun persoon bij de nakomelingen achter te laten ! Zoo is het ten deele gegaan met den simpelen Iko, den Javaanschen beeldhouwer,

^Prajna Paramita: d.i de bovenaardsche wijsheid, de samenvatting van de geestelijke en physieke macht over de stof, de moeder der natuur. (Museum Leiden).

148