224

KRONIEK DER FRANSCHE LITTERATUUR.

een opzettelijke duisterheid verleenende, die de nieuwsgierigheid sterker opwekte en de gelegenheid openliet tot het maken van allerlei hypothesen ter verklaring van raadselachtige symbolen. Als dit waar is, mocht men haast spreken van een mystificatie. De lezer zal wel kunnen lachen om Ubu's stopwoordje, zijn vloek „par ma chandelle verte!" maar begrijpen zal hij die woorden pas na de inlichting van M.. ., waaruit wij vernemen dat die uitdrukking ontleend was aan een van zijn vorige kluchten, Les H é r i t i e r s, nadien verloren gegaan. Ander voorbeeld: Jarry laat Ubu steeds spreken van oneille voor oreille. dat was de wijze waarop de gebr. M... schertsend het woord plachten uit te spreken. Na zijn échec trekt Ubu zich terug in zijn kasteel te Mondragon. Waarom Mondragon? — Alweer een jeugdherinnering van Ch. M. .. Ook het woord bouffre is ontleend aan het provencaalsch dialect, dat M. die te Arles woonde, kende en gebruikte, maar dat Jarry, uit Laval afkomstig, onbekend moest zijn. M. . . concludeert dus, dat zijn Polonais door Jarry als Ubu R o i uitgegeven, in October 1888 geheel voltooid was. In dien winter gaf Henri M. . . . het handschrift aan Tarry die het op den zolder van zijn vriend, met zijn schoolkameraden als publiek, en met zelfgeschilderde décors, opvoerde Bij die gelegenheid behield Jarry het oorspronkelijk manuscript. Aan Jarry's ondernemingsgeest hebben de gebr. M.. . . het succes en de wereldvermaardheid van U b u R o i te danken gehad Hun loopbaan was ver van de litteraire verwijderd. Het behoeit dus geen verwondering te wekken, dat zij niet eerder het vaderschap van het drama voor zich opeischten, te meer daar zich bij hun onverschilligheid voor letterkundigen roem de piëteit voor Jarry s nagedachtenis en een zekere schroomvalligheid voegden, een schaamtegevoel, op rijperen leeftijd, over een „jeugdzonde ; zij gaven Jarry van ganscher harte verlof, hun Polonais ten tooneele te brengen, op voorwaarde, dat Jarry alle aanwijzingen zou vermijden, die konden leiden tot de identificeenng van de hoofdfiguur, Ubu, met het model, den bespotten leeraar, die toen nog leefde. . Onwillekeurig dwong Henri M. ... dus Jarry tot het uitgeven van een duister werk en draagt hij een deel van de „schuld" van het Ub u-raadsel! cm'-* «*♦

De studie van Charles Chassé kan menigen folklorist vruchtbare overwegingen verschaffen over het ontstaan van letterkundige legenden, en dat wel in een tijdperk dat zoo dicht het onze voorafgaat. Zij moge ook hem, die de „duisternis ' van de symbolistische periode bestudeert, op zijn hoede stellen voor het gevaar van goedgeloovige overscherpzinnigheid; want — ziedaar Chassé's besluit: het kwam er minder op aan, Jarry den roem te ontnemen dien hij zich onrechtmatig zou toegeëigend hebben, dan wel de standvastigheid te toetsen van het lezerspubliek en te constateeren of, na U b u nuchterlijk ontbloot te hebben van zijn