KRONIEK DER FRANSCHE LITTERATUUR.

221

liéreske questies, — de „Jarry-questie", die voor meer dan een bestudeerder der nieuwe Fransche letterkunde ongetwijfeld uiterst belangwekkend kan worden.

Laten wij eerst in korte woorden den inhoud van dit fantastische werk weergeven. Ubu, de hoofdpersoon, is een tragikomische figuur, bespottelijk van uiterlijk, dik als een varken en even helder, vraatzuchtig en laf, bloeddorstig en valsch, egoïstisch, onbetrouwbaar, onverschillig en onmeedoogend; willekeurig als een middeleeuwsch tyran; dom als een eend, grof en onbehouwen in zijn woordkeus als een schooljongen — als de schooljongen van vijftien jaar, die Jarry was, toen hij dit werk schreef. (Wij nemen voorloopig aan, dat het boek van hem is). Hij is kapitein der dragonders en vertrouwensman van den Poolschen koning Wenceslas, maar door de ophitsingen zijner eerzuchtige, hem waardige wederhelft, Mère Ubu, (een caricatuur van Lady Macbeth) gaat hij er toe over, zijn vorst te vermoorden en zich tot koning van Polen te laten uitroepen. Hoor, hoe zij hem de heerlijkheden van het koningschap voorspiegelt:

Qui t'empêche de massacrer toute la familie royale et de te mettre a leur place ? .... Tu pourrais augmenter indéfiniment tes richesses, manger fort souvent de 1'andouille et rouler car-

rosse par les rues Tu pourrais aussi te procurer un para-

pluie et un grand caban qui te tomberait sur les talons.... (ter zijde:) Grace a Dieu et a moi-même, peut-être dans huit jours serai-je reine de Pologne. (pp. 29, 30, 32).

Een samenzwering heeft plaats. Ubu's vertrouweling, Capitaine Bordure, moet den koning dooden; hij zal, tot belooning, hertog van Lithauen worden. De staatsgreep voltrekt zich. De geheele koninklijke familie wordt uitgemoord, behalve de koningin en de jongste prins, Bougrelas, die den moord zullen wreken. Intusschen heeft Ubu zich bij zijn nieuwe onderdanen gehaat gemaakt door zijn roofzucht en zijn bloeddorstigheid. Den adel heeft hij uitgeroeid om zich van allen rijkdom meester te maken; zelfs al zijn belastingambtenaren heeft hij neergeslagen en men ziet Z. M. in hoogst eigen persoon de onmogelijk hooge, verdrievoudigde belastingen van deur tot deur komen innen. Dan komt de boerenstand in verzet tegen het nieuwe régime. Bordure, jegens wien Ubu zijn belofte niet hield, ontsnapt uit de gevangenis en verbindt zich met de opstandelingén, die, met de hulp van czaar Alexis, den indringer zullen onttronen. De oorlog wordt verklaard, Ubu moet vluchten en Bougrelas beklimt den vaderlijken troon.

Ziedaar het zoo eenvoudige gegeven, door den wonderlijken geest van Jarry op een wijze uitgewerkt, die den schrijver een eervolle plaats doet innemen in de kleine groep onsterfelijke satirische woordkunstenaars: Rabelais, Molière en Shakespeare, en de wereldlitteratuur verrijkte met een diepzinnige, onvergankelijke