SPORT IN BEELD/DE REVUE DER SPORTEN
Van donkere dagen
Toen de luchtvaart nog zuiver sport was. — De rampenreeks van 1910.
Op 20 Juli I9I0 verscheen in ,,De Revue der Sporten", van de hand van den toenmaligen hoofdredacteur, onderstaand artikel, waarin hij een relaas gaf van de droevige ongevallen, die toen in enkele dagen de jonge aviatiek gevoelige slagen toebrachten.
Op 20 Juli 1935, dus precies 25 jaar later, stortte de Gaai met 13 inzittenden te pletter, daarmede — tenminste naar we hopen — een serie rampen afsluitend, die in de geschiedenis van de Nederlandsche luchtvaart zonder weerga is.
In 1910 beschouwde men de aviatiek nog slechts als sport, thans is het een commercieel b e d r ij f, dat natuurlijk voor de piloten nog een sterk sportieven inslag heeft. De beschouwer van 25 jaar geleden gooide het toen alleen op dien sportieven kant.
We hebben donkere, sombere dagen beleefd! Niet, dat we het gouden zonneke misten, dat aan 't loodgrauw zwerk de donder-koppen joegen, de wind gierde, de regen kletterde .... neen, zon is er de laatste dagen genoeg geweest. Maar in die zacht koesterende stralen zag je den grond door schroefbladen omgewoeld en opgespoten, zag je stangen, staven, in kluwen dooreen, verbogen, vernield, zag je menschenlijven, vermorzeld, stuk geslagen, de koppen bebloed; de oogen, de monden in kramptrek gesloten. We hebben donkere, sombere dagen beleefd.
We hebben er van gelust.
Wachter, de barones Rol Is en nu weer Erbslöh en de zijnen.... 'n mensch is geen vogel!
't Begon met W a c h t e r . . . die plofte neer: dood! 'n Sensationeel begin van de week te Béthény! 't Baronesje steeg daar eveneens op, 'n arme, nog jonge vrouw, die voor een hulpelooze, oude moeder 'n bestaantje bijeen moest snorren. Die hoopvol begon, contracten hier, contracten daar, totdat een andere oiseau articiel heur baan kruiste, zij den motor stop zette. Pats! Draden, stangen, motor 'n kluwen. Daaronder het baronesje, tweemaal een been stuk, tweemaal een arm gebroken, 'n heup ontwricht, Ie dernier soupir! Zoo heette 'teerst: later hebben ze haar met spuitjes en ether en rust 't bewustzijn weergegeven.
En Bournemouth opende .... Daar vloog Rol Is natuurlijk, de held van Dover-Calais retour. Hij was 'n schitterend sportman, aëronaut en automobilist.
Dien ze nu, na z'n dood, in 't Hoogerhuis betoast hebben, een der moedigste mannen van 't Vereenigde Koninkrijk, 'n Jonge kerel met 'n sympathiek gezicht, dat tientallen blonde meisjes zochten, 'n Getapte onder de mannen, een, om wien vrouwen jaloersch konden zijn. Die zette op 'n mooien zomer-morgen z'n motor in gang. Steeg toen op naar 't veld van rein-blauw en 't gouden zon-geschitter. En vloog, vloog als een gier-zwaluw heel groot. Daar ook plots een duikeling, vrouwen gegil op de tribunes. Toen smakte de Wright tegen den grond .... 'n ren van helpers en nieuwsgierigen om er bij te komen. En alweer 'n kluwen, spichtige ijzertakken, bonkige cylinders, 'n schroef diep in den grond. R o I I s lag er onder, vaalbleek, in bloed-gesmeur, met oogen, die nog even poogden te kijken, toen braken. Alweer eentje!
En nauwelijks waren de persen uitgehijgd, die je dat sombere vertelden, of weer een schok in de aarde, 'n schok in je ziel. Nu vijf menschen! Nu 't andere systeem, 't lichtere dan de lucht. En 'n drama, waarbij de Zeppelin er zalig afkwam. Ze hebben thans voor Erbslöh den somberen wagen kunnen bestellen. Nu krijgen hij en z'n mede-zwevers kransen en linten op 't zwarte kleed. Dit schijnt 'm aan den ballonstof te hebben gelegen. Die openknalde, toen de ballon uit nevels 't zonnetje tegemoet ging. En dat kan zelfs nog geen wolkenvreter als Erbslöh voorkomen. Deze vijf zijn razend hard, als 'n wervelwind naar beneden geschoten. Vlak bij 'n boer, die aan 't wieden was, en geschrokken moet zijn. Die even suf is geweest van 't niet direct te snappen onheil.
Toen z'n hersens weer werkten, zag hij 'n verbrande ballon-ruïne, vijf lijken, de koppen verpletterd, de lijven slap, ineengeslagen, gapend verwond.
Heusch, dat zijn heel donkere dagen geweest in de sport.
Dagen, die geen leed meer doen, maar stom slaan. En zijn zulke menschen nu gek? zijn ze stapel, omdat ze op 'n paar latten met wat stof en 'n motor klauteren, en weten, dat eens de grond hen wacht?
Oordeel niet te snel, oordeel zuiver! Er zit in den mensch iets heerlijks: de geweldige passie naar 't vooruit. In z'n werk en in z'n sport! Hooger en hooger, harder en harder! Boven de andere koppen uitkijken, vóór de overigen zijn. 'n Passie, die frisch is als 'n stormwind en forsch als 'n beukende zeegolf. Die is in arbeid, in auto, in vliegmachine, te paard. Vooruit ... . vooruit .... en omhoog! Die hartstocht nu hebben die kerels gevoeld. En ze zijn in die hartstocht gebleven.
Veroordeel hen nooit, gij, die de breede lijn niet kent, niet begrijpt, niet begeert. Respecteer, zwijg, en laat de loutere bewondering aan hen, wier verlangen ook naar 't ruime drijft, naar 't groote leven, dat van zon en helder-blauwe tinten . . . .
D. NUUS & Zonen
CAROSSER1EFABRIEK
TEL 8889, HILVERSUM, GEUZENWEG 7
NIEUWBOUW EN REPARATIE AU TOSPUI TINRICHTING
Een van die staal- en zeilconstructies, waarmee in 1910 koene lieden een verbaasde wereld in extase brachten.
7