HEN NIEUW STADIUM IN DEN STRIJD

Onder deze omstandigheden, en acht gevende op de politieke atmosfeer en de geographische ligging van ons land staan wij voor zware lasten en geweldige verplichtingen' Bij onze vanzelfsprekende problemen, die een gevolg zijn van den algemeenen internationalen toestand en van onze betrekkingen met andere landen, zooals ik die zooeven heb beschreven, komen nog andere zorgen, die wij onder de oogen moeten zien. M.i. zal deze situatie, veroorzaakt door naoorlogsche catastrofes, nog verscheidene jaren aanhouden en zullen wij m de toekomst in enkele landen ernstige politieke sociale, economische en financieele veranderingen zien optreden, die misschien onze belangen raken en op ons land invloed zullen uitoefenen.

Gedurende de laatste vijftien jaren ben ik optimistisch geweest en ook thans nog blijf ik dat. Wij zijn getuigen geweest van zooveel strijd, wij zijn zoovele moeilijkheden te boven gekomen en hebben zoovele crises, precies zoo ernstig als de tegenwoordige, het hoofd geboden, dat de grootste fout die we kunnen begaan, is den moed te verliezen. Zoo vaak heeft men ons verteld, dat ons de een of andere ramp boven het hoofd hing en niettemin zijn wij thans sterker dan ooit en is onze binnenlandsche positie krachtiger dan van al diegenen die deze dreigende voorspellingen hebben uitgesproken. Men verwachtte, dat wijzigingen van politiek regime zouden uitloopen op een totalen ondergang of dat zij wonderen zouden verrichten, en iedereen ziet thans, dat deze politieke idiosyncrasieën geen remedie aan de hand doen voor de fundamenteele oorzaken van de tegenwoordige moeilijkheden, dat dictaturen evengoed als democratieën voor moeilijkheden komen te staan, dat de radicaalste politieke systemen al gauw hun scherpe kanten verliezen en gedwongen zijn zich langzamerhand aan te passen en een snelle evolutie te ondergaan, met het gevolg, dat over het algemeen een politiek regime wordt gehandhaafd of niet al naar gelang de moreele, politieke economische, cultureele en andere factoren al of niet met' elkaar in harmonie zijn gebracht in den betrokken staat, zoodat deze kan worden gevestigd en blijven voortbestaan' Deze waarheden, die thans helderder zijn dan de dag, zijn voor iedereen begrijpelijk en ik hoop, dat zij onze geesten geheel in beslag hebben genomen.