7o

EEN NIEUWE WEG DEN MENSCH TE LEEREN KENNEN.

verstoring van hersenweefsel, indien al niet in structuur, dan toch in functie. Het verschil tusschen zenuw- en zielsziekte is een verschil hetzij in den samenhang van een complex van gewaarwordingen of in den graad van fijnheid daarvan. Het bewijs wordt geleverd door proeven op dieren. Zoolang de onderzoeker tegenover dieren staat, wier zenuwwerkzaamheid gestoord werd, hetzij door ongewone levensvoorwaarden, of het ingrijpen van den proefnemer, of ook wel door operaties van weinig beteekenis aan het hersenhalfrond — zoolang kan men min of meer bevredigend de mechaniek van deze stoornissen begrijpen en in de terminologie der zenuwphysiologie doen verstaan. Maar als de groote halfronden werkelijk gestoord zijn, valt het zeer moeielijk, zich het mechanisme van de nu intredende abnormaliteit in de hersenwerkzaamheid voor te stellen. Doctoren en physiologen zouden bij beschouwing van de eerste groep zeggen, dat de dieren leden aan zenuwziekte en van laatstgenoemde, dat zij waanzinnig waren. Pavlov weigert evenwel, zooals wij gezien hebben, zich in te laten met een gedachte innerlijke wereld der dieren; hij zegt: hier hebben we een gestoorde werkzaamheid van dé groote hemisferen, in het eerste geval klein en eenvoudig van beteekenis, in het tweede geval een grootere stoornis van meer ingewikkelden aard.

Voor het te voorschijn roepen van stoornissen in de zenuwfuncties heeft men, in het laboratorium van Pavlov, bij honden twee hoofdvoorwaarden vastgesteld. Ze zijn aan 'den eenen kant een botsing of hevig samentreffen van twee reflexen en aan den anderen kant sterke ongewone prikkelingen of zenuwaandoeningen. En deze voorwaarden zijn ook de gewone oorzaken van zenuwziekten en krankzinnigheid bij de menschen. De soort omstandigheden, de verhoudingen in het leven, die ons in hooge mate prikkelen, bijv. wreede beleedigingen of groot verdriet, en die tegelijkertijd ons als plicht opleggen, ons in te houden en natuurlijke reacties op zulke gevoelens te onderdrukken, leiden dikwijls tot diepe en langdurige storing van het evenwicht voor zenuwen en gemoed.

Als deel van de natuur is ieder dierlijk organisme een