VOETBAL EEN OVERBLIJFSEL VAN MAGISCHE KUNST?

63

van een bal een spel was, gegrond op het denkbeeld van een kamp tusschen winter en zomer om het bezit van de zon, haar warmte en haar levenwekkende eigenschappen. En de Dinsdag voor de Vasten, in het begin van de lente, als hanengevechten aan de orde van den dag waren en verdachte huizen bestormd werden door de bevolking (welke gewoonten beide misschien betrekking hadden op de vruchtbaarheid) — de Dinsdag voor de Vasten zou juist de geschikte dag zijn voor zulk een strijd; zoodat, wat den schijn kon hebben van een gelegenheid tot louter primitieve straatschenderij, in werkelijkheid wordt een groote en plechtige wedstrijd —• met de gezondheid en den oogst der gemeenschap als prijs.

Laten wij, nu wij weten dat de bal de zon voorstelt/overgaan tot een nauwkeuriger onderzoek van de uitgesproken bedoelingen van enkele voetbalspelen op den Dinsdag voor de Vasten en de denkbeelden, die er aan ten grondslag liggen.

Ten eerste dan, het denkbeeld van het overbrengen van den bal binnen de grenzen van een bepaald kerspel schijnt licht verklaarbaar als het vangen van de zon voor het eigen volk. Het begraven van den bal in den grond wordt, overgebracht, een poging om de zonnewarmte vast te leggen voor de jonge oogst, en het plaatsen van den bal in de takken van een boom wordt begrijpelijk, wanneer wij het vergelijken met de boven aangehaalde gewoonten van de bewoners der Bank-eilanden en van de Indianen van Yucatan. Vrij wat minder gemakkelijk is de verklaring van het onderdompelen ervan in een rivier.

Zoodra de mensch ook maar den laagsten trap bereikt van landbouwkundige ontwikkeling, beseft hij, dat zoowel zon als regen noodig zijn ter voortbrenging van een goeden oogst. In vele primitieve godsdiensten staan dan ook de zonnegoden, de aardgoden en de watergoden in nauwe betrekking tot elkaar; in den Indischen archipel bijvoorbeeld vereeren bepaalde stammen den zonnegod als oppergod en gelooven zij dat hij, bij den aanvang van iedere regenperiode, neerdaalt in een heiligen vijgeboom om de aardgodin te bevruchten. *) Een vluchtige schijn van die lang vervlogen dagen is nog waar te nemen in westersche legenden en gebruiken. In Ierland zijn

1) Sir J. G. Frazer, Folklore in the New Testament, II, p. 55.