288

HET OVERBEVOLKTNGSVRAAGSTUK IN JAPAN.

zich door dat wilde land met zijn gestreng klimaat niet aangetrokken. De kolonisten die zich door de gunstige kolonisten aanmerkelijk toegenomen. Vooral door de visscherij voorwaarden hadden laten verleiden, trokken weldra grootendeels weg. Alleen in de laatste jaren is het aantal blijvende kan dit gedeelte van het rijk een groote rol in de voedselvoorziening spelen. Want de zee is hier, en ook langs de zuidelijker kusten, buitengewoon rijk aan visch. In die mate zelfs, dat de haring en ook de sardyn, „het voedsel voor de armen" in massa ter bemesting van het bouwland gebruikt wordt.

Sachalin of Karafuto is om zijn klimaat nog minder aantrekkelijk. Toch zijn er reeds 138.000 kolonisten die als houthakker, visscher, eenige als tarwebouwer, maar vooral in de steenkoolmijnen een bestaan, zij het ook heel sober, vinden.

Taiwan of Formosa, zooals de Portugeezen het om zijn schoonheid noemden, heeft aan vele Japanneezen een hoonenden arbeid verschaft, maar voornamelijk als ambtenaar. Op dit nu goed bestuurde eiland zullen echter betrekkelijk weinig kolonisten een open plaats vinden.

Het groote Korea scheen in dit opzicht veelbelovend. Er zijn er dan ook, sedert de Keizer er op pensioen is gesteld en de protectie door geheele bezitneming vervangen, eenige honderdduizenden heen getrokken, maar de meesten hebben zich als koopman of handwerker in de steden gevestigd. Op het platteland kunnen zij met den weinig eischenden Koreaan, wiens loonen nog geringer zijn dan de lage loonen in Japan, niet mededingen. Echter met goed gedreven zijdebouw schijnt voor den Japannees hier een toekomst te zijn.

Ook in het vruchtbare Zuid-Mandsjoerije vindt hij een mededinger in den Chinees. Deze trekt er heen, eerst als seizoenarbeider, vestigt zich daarna met vrouw en kinderen; hij behelpt zich met een krot als woning, werkt vlijtig, spaart zorgvuldig, zoodat hij na eenige jaren als eigenaar van een huis met erf een goede toekomst tegemoet gaat. De onrust in China der laatste jaren met al de ellende er door veroorzaakt, is natuurlijk op de toeneming dezer Chineesche immigratie niet zonder invloed geweest.