eerzucht geboren, maar wel degelijk had men ook het geestelijk belang van de burgerij op het oog.

Zulke scholen werden gesticht te Deventer, Utrecht, Dordrecht, 's Hertogenbosch, Amsterdam, Middelburg, Breda en Rotterdam. Sommige daarvan hebben haar leven tot in de 19e eeuw voortgezet, enkele, als Utrecht en Amsterdam zijn zelfs verheven tot de rang van hoogeschool met alle daaraan verbonden rechten.

Het type „illustre-school" zooals dit in de Republiek voorkwam, kennen we thans niet meer. Deze inrichting is een plant van vreemden bodem, geimporteerd uit Frankrijk.]) Het college de France, de stichting te Parijs,*) het humanistisch centrum tijdens Frans I, kon als voorbeeld dienen voor de eerste illustre school in ons land, die in 1630 te Deventer werd opgericht.

„Universiteit" mocht zich zulk een inrichting niet noemen. Er bestond tusschen beide een belangrijk verschil. Een universiteit bezat het jus promovendi, de illustre school was van dit voorrecht verstoken.

Duidelijk blijkt ons dit, wanneer we lezen wat er in 1636 is gebeurd, toen de Illustre School te Utrecht in een hoogeschool omgezet werd. Toen verzocht de stadsregeering aan de Staten van Utrecht „den Professoren macht te geven ende te authoriseeren omme in deselve faculteiten, scientie ende wetenschappen nae voorgaende wettelijcke examinatie ende ondersouck te verlenen, Titulen van Doctoren, Licentiaten, Meesters, enz. onder behoorlijcke Letteren ende Brieven daertoe dienende. Ende dat d' selve in dese van gelijcke kracht sullen wesen als die in andere Universiteyten ofte Academiën verleendt ofte gegeven werden". s)

Ook hielden de professoren der 4 faculteiten, waaruit een Universiteit bestaan moest, afzonderlijke vergade-

1) H. II. lvuyper, De opleiding tot den dienst des Woords bij de Gereformeerden, 'sGravenhnge 1891, p. 552.

2) Opgericht in 1530; Abel Lefranc; Histoire du college de France Paris 1893, p. 108 v. v.

3) Kuyper, Opleiding, p. 426.