De bij de verslagen behoorende schetskaarten leverden de gegevens voor die, welke bij dit artikel zijn gevoegd.

Van straat Kaboi '), (Kaboei) waar men mij, schrijft de heer Van Hille, om de vele zeegevaren bij mijn vroeger bezoek niet had durven brengen, bleek het oostelijk deel zeer goed bevaarbaar. Ondiepten, die in het zeer heldere water van uit den mast van de „Pionier" steeds duidelijk zijn te zien, werden nergens waargenomen en van het in vaart zijnde schip kon geen grond worden aangelood. Vóór de fantastische, tegen loodrechte rotsen gelegen kampong Wawiai, in het noorden van de zich tot een baai verbreedende straat, werd in n vadem geankerd. Dit zou de oorspronkelijke woonplaats zijn van de stammen der 4 Radja's. Wanneer men er vlak bij is, blijkt achter de in het water staande huizen een klein stukje strand te zijn. Daar staat een aan éene zijde open huisje, waarin zich een 12 tal zeer ruw bewerkte beelden van den gebruikelijken korwaarvorm, en een paar afbeeldingen van vogels en miniatuur-huizen bevinden.

De bewoners van Wawiai erkennen het gezag van Salawati; zij zijn heidenen en deponeeren hun dooden op een rots.

In afwijking van de zeekaart trof ik in den oost-ingang van straat Kaboei geen eiland aan, maar een eind naar binnen het vrij groote Oera, dat omringd is door twee kleinere eilanden en veel alleenstaande rotsen.

Ook het groote eiland Menjaifoen, dat het noordelijk deel der zich als boven gezegd tot een baai verbreedende straat afsluit, staat op de zeekaart niet.

In October 1903 werd Moemes, de hoofdplaats van Waigeoe aan den ingang van de Majalibit-baai bezocht, welke plaats nagenoeg uitsluitend door Biakkers is bewoond. De noordkust van de Majalibit-baai langs stoomende, bleek dat zij in drie en niet, zooals op de zeekaart is aangegeven, in twee binnenbaaien eindigt.

Een poging om de monding der Samson-rivier op den vasten wal bewesten Kalédoko (Batoe Lobang), zuidoostwaarts van Moemes met de sloep in te varen, mislukte door de hevige rollers. Wij peilden van daar den oosthoek van Waigeoe N. N. W. en van den mond der As N. W. >/4 W. Ook uit den afgelegden afstand zou volgen dat Batoe Lobang veel verder van Ram is gelegen dan de zeekaart n°. 145 aangeeft.

Bij een bezoek aan het riviertje Fatja Ketjil, Straat Séle, werden op ongeveer 5 K. M. van de monding in nagenoeg horizontale laag steenkolen aangetroffen die van zeer inferieure qualiteit en van jonge formatie zijn. Een andere vindplaats, waar de steenkoollaag zich ook nagenoeg

1) Gelegen tusschen Waigeoe en Gaman (op de zeekaart n°. 145 staat: Ivaboe en Gemien).