lingen de cijfers der meteorologische en anthropologische waarnemingen bijeengevoegd alsmede een vocabularium der Bangala, Bapoto, Maginza, Mobali, Mondoenga en Mongwandi opgenomen.

Behalve ethnographische waarde bezit het werk ook geographische, daar het bereisde gebied met groote nauwkeurigheid werd opgenomen en bij uitwerking der metingen bleek, dat deze zich op bruikbare wijze aan Baumann's bekende Kongo-kaart aansluiten. Ten slotte zij nog vermeld, dat het omvangrijke botanische materiaal, door den reiziger verzameld, door botanisten van naam, de heeren de Wildeman en Durand bewerkt werd.

Het interoceanische kanaal, ken merkwaardig tweegevecht is dezer dagen nog eens geleverd door de voor- en tegenstanders van een kanaal door de landengte van Midden-Amerika, hetzij een Panama-, een Nicaragua-kanaal, of een anderen waterweg die den Atlantischen Oceaan zou verbinden met de Stille Zuidzee. De aanleg van een Nicaragua-kanaal is, gelijk men weet, na oogenschijnlijk op het punt te zijn geweest, verwezenlijkt te worden, weer op losse schroeven gesteld door het besluit van de Amerikaansche regeering om de heele kwestie opnieuw te laten onderzoeken. Uit al hetgeen er destijds over gepubliceerd is, scheen men te mogen opmaken dat, als we alleen het moeilijkste gedeelte van het kanaal beschouwen, tusschen het meer en San Juan (Greytown), een rechtstreeksch kanaal van den Ochoa-dam naar die stad verworpen moest worden, en de „low level route", voor een deel slechts uit de normaliseering van de San Juan bestaande, maar waarbij het kanaal wat zuidelijker zou uitmonden, de voorkeur verdiende. De kosten waren zeer hoog, maar niet buitensporig voor zulk een onderneming.

De kanaal-kwestie is echter buitengemeen onzuiver gesteld — zelfs voor een Amerikaansche kwestie. Allerlei invloeden spelen er een rol in. concurreerende kanaalmaatschappijen, concurreerende spoorwegen, persoonlijke naijver, rechtstreeksche en middellijke geldelijke belangen bij de voorbereiding en uitvoering van de plannen, en ten slotte en vooral, politieke kwesties. Nu eens wordt de eene, dan de andere factor sterk genoeg om voor een poos de balans te laten overslaan.

Men zou allicht denken dat voor menschen die de zaak van een hooger standpunt beschouwen, de voordeelen, aan zulk een verbinding van de twee Oceanen verbonden, zoozeer vanzelf moesten spreKen dat ze geen discussie toelieten. Dat is echter het geval niet. Dr. G. Nimmo protesteert in het Nationaal Geographic Magazine tegen het feit dat men tot dusver bijna uitsluitend de technische bezwaren, aan het graven van een interoecanisch kanaal verbonden, in het oog gehouden heeft, terwijl hij de schitterende vooruitzichten die den handel door dit kanaal geopend wor-