teeken van werkzaamheid. Eerst onder dagteekening van den 15 Februari werd het officieële bericht gezonden, dat hij nu en dan vrij zwaar rookte. De schrijver zoekt de oorzaak van de zijdelingsche eruptie, die tot de vorming van den nieuwen kegel aanleiding heeft gegeven, in het tijdelijk verstopt raken van den hoofdkrater. Ware dit werkelijk het geval geweest, zoo had noodzakelijk eene explosie moeten volgen, om de kraterpijp weder als uitvoerkanaal geschikt te maken. Hiervan is echter niets gebleken.

A. Wichmann.

Verslag der exploitatie van den Staatsspoorweg ter Sumatra's Westkust en van de Ombüin-Kolenvelden in 1898. Batavia, 1899.

De lengte van den spoorweg bleef 210184 K.M. Voor uitbreiding van materieel en van halte-emplacementen in verband met toenemende kolenproductie werd ƒ 159497,88» besteed.

Totaal-Inkomsten. Per dag K.M. Totaal-Uitgaven. Per dag K.M. 1898 ƒ1154407 / 15,06 ƒ652686 ƒ8,515

*897 » 1 136 544 „ 14,82' 8,58®

De netto winst bedroeg 2.51% van 't aanlegkapitaal (bijna 20 mill. gld.) tegen 2.41 % in 1897. (In 't kapitaal zijn niet begrepen de kosten van Emma-haven en Kolenstort).

Het verslag over de exploitatie der kolenvelden spreekt voornamelijk over: Verkoop en regularisatie der kolen, Aanleg, Ontginning, Voorbereiding, Werkkrachten en Financiëele Resultaten.

Opgemerkt wordt, dat ruim een derde van de gezonde dwangarbeiders in Mei naar Atjeh moest vertrekken, waartoe de beste werden uitgekozen, wat op de ontginning nadeelig werkte, ook al werden vrije arbeiders aangenomen. Het winnen en vervoer der kolen eischte ƒ 1 161 603,595. Na aftrek van uitgaven o. a. voor transport langs den spoorweg en door den Archipel en voor opslag, blijken de eigenlijke „zelfkosten'" bijna 4i/2 ton te bedragen, waarvoor 149 434 ton kolen werd afgeleverd.

Ontvangen werd 1,8 mill. gulden ruim. Werden in 1896 aan particulieren 39553 ton kolen verstrekt, dit beliep in 1897: 55681 ton en in 1898: 76595 ton. Het overschot der exploitatie-rekening bedroeg ƒ664522,205 waarvan na afschrijvingen als winst kan worden geboekt ƒ 466 674,665.

Het voordeelig overschot van beide ondernemingen samen bedroeg ruim 968 duizend gld. of 4.52 o/0 Van het daarin gestoken kapitaal.

Door de Maatschappij Nederland werd voor ruim 4 ton, door de Rott. Lloyd voor ruim ƒ 180000 aan kolen verbruikt, voorts door de Koninklijke Paketvaartmaatschappij enz.

56