kopjes wordt beheerscht, die zich soms geïsoleerd verheffen, soms tot rijen zijn geschaard. De rivieren doorstroomen er ieder een reeks van kleine kommen; zelfs in deze is het terrein verre van vlak en ze zijn door nauwe défilés gescheiden. Eerst waar de Tugela oostwaarts de Buffelrivier heeft opgenomen en nu zelve de noordgrens der kolonie gaat vormen, wordt zij opnieuw, gelijk dicht bij hare bron, mijlen ver in een diepe dal geperst, een steilwandige geul met groote en scherpe bochten. Evenmin als een der andere rivieren van Natal, die alle kleiner zijn, is zij bevaarbaar. Door den geringen afstand tusschen den bergwand en de kust is 't verval bij al deze stroomen en stroompjes zeer groot. Alle zijn ze in den drogen tijd meest gemakkelijk doorwaadbaar, maar in den regentijd zijn de driften over de groote bijna steeds onbruikbaar. De Toegela is steeds een breede stroom en wanneer zij gezwollen is, is de doortocht zeer gevaarlijk. Bij Colenso liggen (of lagen, indien de Boeren ze hebben vernield) twee bruggen van niet minder dan 450 M. lengte, een voor de spoorlijn en een voor den straatweg. De laatste heeft f 250000 gekost, tweemaal zooveel als de volgende naar de grootte: die over de Klip-rivier oostelijk van Ladysmith, 180 M. lang. De bruggen over de Umsundusi (Pietermaritzburg), Umgeni (Howick), Mooi-rivier (Weston) en Bosjesmans-rivier (Estcourt) hebben 86, xio, 84 en 90 M. lengte.

De thans zoo bekende plaatsjes bij de rivierovergangen Colenso, Estcourt en Weston liggen in kleine vlakten, die gemakkelijk van de omringende hoogten kunnen worden beheerscht. Ze zijn van zeer geringe beteekenis en hebben voor de voltooiing der spoorlijn als stations aan den straatweg betere dagen gehad. Alleen Ladysmith, in een weinig grootere rivierkom gelegen, had door het groote militaire