In een tabel wordt verder voor elk van deze wieren de verspreiding binnen het gebied en daarbuiten in groote trekken aangegeven en in een tweede tabel hetzelfde gedaan voor het aantal soorten, dat per geslacht in de onderdeelen van het gebied voorkomt. Het behoeft wel geen betoog, dat deze lijsten slechts een zeer betrekkelijke waarde hebben; wanneer men toch vindt opgegeven voor Java in het geheel 758 soorten, voor Bali 1, daar is dit natuurlijk eenvoudig een gevolg van de meerdere bekendheid der Algenflora van Java. Of het werk en de kosten besteed aan het drukken van deze 200 bladzijden tabellen dan ook opwegen tegen het nut, acht ik zeer twijfelachtig. Alleen reeds de resultaten, die men verwachten mag van de Siboga-expeditie, zullen vermoedelijk deze tabellen geheel waardeloos maken.

Went.

H. M. la Chapelle. Nota betreffende het Tenggergebied. (Tijdschrift Ind. Taal-, Land- en Volkenk., deel XLI, afl. 1, p. 32—54).

't Verblijf met verlof wegens ziekte in het sanatorium te Tosari was den heer La Chapelle eene welkome aanleiding, eens eenige gegevens op geschiedkundig terrein te verzamelen met betrekking tot de Tenggereezen, de niet-mohammedaansche bevolking van den Tengger, die reeds zoo dikwijls het voorwerp van onderzoek was.

Een priester lichtte hem in omtrent een gewezen Tengger-rijkje Masangan, welken naam nu nog een kunstmatig plateau bezuiden de desa Wonokitri draagt. Op dat plateau groeit thans kool; een begin van opgraving aldaar leverde niets op.

Belangrijker zijn de inlichtingen omtrent de wijze, waarop de Islam in dit heidensche bergeiland begint door te dringen en reeds in geheele dorpen vasten voet heeft gekregen, zoodat hunne bewoners niet meer deelnemen aan het Bromo-feest op den werkenden Tengger-krater van dien naam. Uit voorbeelden blijkt, dat de Inlandsche en Europeesche ambtenaren soms den overgang bevorderen. Vooral de nieuwe petinggi van Sedaheng-Wonokitri, Raden Danoe Kromo, afkomstig uit Bagelen, werkt er voor den Islam, en tracht de oude zeden en gewoonten der Tenggereezen afbreuk te doen, b. v. door de besnijdenis op Mohammedaansche wijze ingang te doen vinden. Verder helpen de rondtrekkende Mohammedaansche kooplieden en, te Tosari, de hótelbewoners.

Vreemd is, dat de Tenggerees zich zeiven meestal voor „orang slam" uitgeeft; het schijnt dat hij daarmede alleen wil aanduiden, dat hij de besnijdenis heeft ondergaan.

Opmerking verdient, dat de aan het Hindoeïsme trouw gebleven Tenggereezen bij het sluiten van een huwelijk voor den panghoeloe daarna