Het aantal aardbevingen was wel niet zeer groot, maar eenige waren van bijzondere hevigheid. Zoo werd het eilandje Kajoe Adi (Kajoe Wadi), ten Z. Z. O. van Saleyer gelegen, op 15 Maart door eene langdurige aardbeving, waarvan de eerste schokken gepaard gingen met eene vloedgolf, geteisterd. De laatste stoot werd op 2 Juni bespeurd.

De aardbeving van Assam van 12 Juni, die de enorme oppervlakte van 45 Millioenen vierk. kilom. in beweging bracht, werd slechts te Batavia en wel door den magnetograaf en den elektrometer op het Meteorologisch Observatorium opgemerkt.

De aardbeving van 21 September heeft zich bepaaldelijk doen gevoelen aan de noordwest- en noordkust van Borneo, op de Philippijnen en een weinig ook in de Minahassa. Op de Philippijnen (Mindanao, Basilan, Leyte en Samar) ging die aardbeving vergezeld van eene zeer zware vloedgolf. Aan de kust van Borneo, nabij Labuan, gaf zij aanleiding tot de vorming van een klein eiland, waarbij onder het opdringen van de kleimassa's een ontvlambaar gas met een reuk naar aardolie werd waargenomen '). Verkeerdelijk werd de vorming van dit eiland in verband gebracht met vulkanische verschijnselen 2). Evenals bij de aardbeving van 12 Juni werden ook ditmaal de perturbaties tot over een groot gedeelte van Europa door de fijnere instrumenten waargenomen. In verband hiermede dient nog in het bijzonder de aandacht gevestigd te worden op het door den heer J. P. van der Stok vermelde feit, dat de aardbevingen, die in Indie hun centrum bezitten, meestal in Europa aankomen, doch niet omgekeerd. Hetzelfde verschijnsel vertoont zich tusschen Manilla en Batavia 3).

a. wlchmann.

J. Groneman. De hoogvlakten van 't Jang-gebergte. (Tijdschr. v. geschiedenis, land- en volkenkunde, Jg. XIV, bl. 209).

Voorop gaat een geologisch overzicht, gevolgd naar Verbeek. Dat deze 131 vulkanen van Java en omliggende eilandjes noemt en er 121 beschrijft, is niet geheel juist. Verbeek meent dat er, met een aantal gereconstrueerde kraterranden mee, op Java enz. 121 vulkanen onderscheiden kunnen worden, maar telt 131 vulkaantoppen op.

Groneman is van meening dat de plantengroei een bevestiging geeft

1) De Indische Gids XX. I. 1897, p. 479. — Petermanns Mitteilungen XLIII. 1897, p. 295.

2) G. Agamennone. I terremoti nell' isola di Labuan del 21 settembre 1897. Atti della R. Accad. dei Lincei. Kendiconti (5) VII. Roma 1898, p. 155.

3) Natnurk. Tijdschr. Ned. Ind. LVIII. 1898, p. 523.