met wat vulkanische asch. Kohlbrugge echter vond nergens aschbestanddeelen of slakken in den bodem. Hieruit blijkt m. i. overtuigend dat, hoewel de heer Kohlbrugge tengevolge van ons onderzoek later melding moest maken van de mededeeling van den heer Ten Kate betreffende hetgeen wij (de commissie) gevonden hebben, hij zich toch aan zijne theorie blijft vastklemmen, misschien niet de volle waarheid durft verkondigen, uit vrees dat dan zijne zoo luid als wetenschappelijk verkondigde deskundige meening geheel omvergeworpen zou worden. De commissie constateerde tot op eene diepte van 5 M. hoofdzakelijk verweerde vulkanische asch, vermengd met zand, berggruis en verweerde steenmassa, slechts aan de oppervlakte bedekt met een 4 a 5 c.M. dik los humuslaagje, terwijl onder dit laagje tot op 30 a 40 c.M. diepte deze humus van plantenrestes nog voorkomt, vermengd met verweerde vulkanische asch. Ook de Hoofd-Ingenieur Verbeek vond vulkanische asch in den bodem. Wij zullen zien hoe oppervlakkig en vreemd de heer Kohlbrugge zijn onderzoek hiernaar instelde.

Slechts vóór de oude jagershut, aan den rand van de Groote aloen-aloen-vlakte, boven de bron van de Deloewang-rivier, heeft Kohlbrugge een kuiltje doen graven van 10 c.M. doorsnede en 1.60 M. diepte, waarin hij zijn thermometer hing, en waar hij dan die dikke humuslaag constateerde en zelfs steenkolen zou hebben aangetroffen ').

De commissie, later het onderzoek instellende en ten hoogste verbaasd over die bewering, heeft niet alleen den kuil weder doen openen, maar dien zelfs uitgebreid tot een van ruim 1 M. diameter en 2 M. diepte, maar ont-

1) Zie eveneens J. H. F. Kohlbrugge. Rapport betreffende een geneeskundigtopographisch en voorbereidend klimatologisch onderzoek van de hoogvlakte van het Jang-gebergte. Batavia, G, Kolff & C°. 1897, bl. 5.