DE DATUM OP DE PH1LIPPIJNSCHE EILANDEN

DOOR

F A. HOE F ER

Gep. Offic. der Artillerie.

In een van de afleveringen van de „Deutsche Zeit- und Streit-Fragen *)" verschenen in 1888, leest men o. a. „Auf den Philippinen wird Sonntag gefeiert, wahrend ringsum, sogar in weiter östlich gelegenen Landern (Japan, Ostaustralien) derselbe Tag Montag ist2).'' Over deze mededeeling nadenkende, sloeg ik in Dr. Heinrich GretscheTs Lexikon der Astronomie, uitgave 1882, het woord „Datumwechsel" op, en vond daar o. m. vermeld, dat Macao aan de Chineesche Kust en het Oostelijk er van gelegen Manila op het Philippijnsche eiland Luzon in geografische lengte ongeveer 7 V20 verschillen, waardoor het te Manila ongeveer een half uur later dan te Macao is. Maar, wordt er bijgevoegd, daar Macao door de Portugeezen bezet is, is het een dag in den datum vóór op het Spaansche Manila. Dit verschil in datum tusschen deze Portugeesche en Spaansche bezittingen in den Groote Oceaan vindt zijne oorzaak in het volgende.

Wanneer wij ons op den middag in gedachte verplaatsen naar het Westen, dan zullen de uurwerken, die den plaatselijken tijd aangeven, op de verschillende punten der aarde opvolgend één uur achter zijn voor elke 150, die wij ons meer Westwaarts verplaatsen. Op 180° Westelijk van ons punt van uitgang is het dan twaalf uur middernacht. Ondernamen wij onzen tocht op den 29 April, dan doorliepen wij de twaalf eerste uren van den 29 April, voor welks begin wij op 180° zouden staan. Verder in dezelfde richting doorgaande, zouden wij den 28 April moeten gaan schrijven, om op 360°, dus ons punt van uitgang teruggekeerd, weder den middag, maar volgens onze rekening den middag van den 28 April te vinden. Verplaatsen wij ons aldus omgekeerd naar het Oosten op den middag van den 29 April, dan begint na het

1) E. Hammer, Nullmeridian und Weltzeit, Heft 43—44.

2) Pag. 67. In noot 12.