distriktshoofden met den kadlim als adviseerend lid, worden voorgezeten door den betrokken controleur, die de zittingen leidt, doch geen stem heeft. Ue vonnissen, niet gewezen „in naam des Konings , zijn dus niet onderworpen aan revisie, doch worden in hoogste ressort geslagen. Zooveel mogelijk wordt bij het opleggen van straffen ons inlandsch strafwetboek als leiddraad gebruikt, ten minste voor zoover dat niet lijnrecht met de adat en met de billijkheid in strijd is. Aan onze rechtsvordering en onze voor den inlander onbegrijpelijke bewijstheorie is de Gorontalees voorloopig dus nog niet gebonden.

Thans volgt eene distriktsgewijze opgave van het zielental der bevolking.

(Zie de volgende bladzijde).

Het komt mij onnoodig voor het zielental kampongsgewijze te specificeeren. Alleen zij aangeteekend, dat op mijne kaarten alle kampongs voorkomen, en waar men in de, in den aanhef dezer, genoemde beschrijvingen kampongnamen aantreft, die er niet op te vinden zijn, dan zijn dat slechts tijdelijke vestigingen geweest of wel grondnamen. Opmerkelijk is het dat in de Gorontalo-landschappen zooveel kampongs worden aangetroffen, gelijknamig met plaatsen, die in de rijkjes der Tomini-bocht gelegen zijn. Ik noem slechts Mooeton in Kabila-Mooeton in Mooeton, Toelade?iggi in Kota- Toeladenggi in Mooeton, Poso in Kwandang, Molosipat en Pagoejama in Kota enz. enz. De bewoners dier kampongs, wier hoofden vroeger den titel van „Olongia" voerden, zijn werkelijk uit de Tomini-bocht afkomstig en kwamen deels vrijwillig herwaarts als zij bijv. de dochters hunner vorsten bij huwelijk naar hare nieuwe woonplaatsen volgden of werden ook wel tot die verhuizing gedwongen ten gevolge van krijgstochten der Gorontaleezen.

Een blik op de kaart, in verband met de opgave van de bevolkingssterkte, waaruit tevens blijkt hoe zij over de verschillende distrikten is verdeeld, toont dadelijk aan, dat de meeste bevolking opeen gehoopt is in de vlakte van Govontalo. Dit is geschied niet omdat daar de vruchtbaarste gronden gelegen zijn (op de bergen toch zijn veel betere gronden aanwezig), maar omdat de Radja's de bevolking daartoe gedwongen hebben , om haar zoodoende beter in de hand te hebben en ze gemakkelijker te kunnen uitzuigen. Nu zou het groote moeite kosten de eenmaal gezetene bevolking naar vruchtbaarder streken in de bergen te doen verhuizen, omdat men dan dadelijk vervallen zou in het aanleggen van kostbare toegangswegen.

Het klimaat ter hoofdplaats Gorontalo is gematigd en de temperatuur