„heffing van den hassil en van eene geldelijke vergoeding aan de hoofden „(voor de afschaffing van leveringen in natura en verplichte diensten), op „de heerendiensten enz. Nadat'de assistent-resident en de controleurs zich „overtuigd hadden dat de voorgenomen regelingen de instemming van de „groote meerderheid der belanghebbenden wegdroegen, werd op i November 1885 eene vergadering van alle hoofden en geestelijken der af„deelingen belegd, waarin het noodige werd besproken en op schrift „gesteld. In eene, den volgenden dag gehouden, groote openbare vergadering werden de regelingen (atoerans) afgekondigd, en sedert zijn ze, „overal waar de omstandigheden het toelieten, met goed gevolg ten uit„voer gelegd."

Op dien weg werd voortgegaan, zoodat eindelijk, nadat 's Konings goedkeuring verkregen was, den 6en Juli 1889 de dag daar was dat op plechtige wijze de afkondiging kon plaats hebben van staatsblad 1889 N° 94.

Nog in dat zelfde jaar onderging ook het leenrijkje Atinggola, dat eerst niet in de regeling had willen deelen, hetzelfde lot en verzocht eveneens de zegeningen van direct bestuur deelachtig te worden, daarvoor als voornaamste reden opgevende dat het steeds een deel had uitgemaakt van de lima-lo-pahalaa, die als vijf vingers eener hand eeuwen lang innig verbonden waren geweest, en het er nu ook niet van gescheiden wilde worden (Ind.: staatsblad 1889 N° 256).

Thans is de Assistent-Residentie Gorontalo, voor zoover die onder rechtstreeksch bestuur is gebracht (de zelfbesturende rijkjes in de Tominibocht blijven voorloopig buiten beschouwing), verdeeld in twee onderafdeelingen nl.: Gorontalo en Limbotto, ieder onder het bestuur van een kontroleur, met de hoofdplaats Gorontalo en Limbotto (Kajoemerah) als standplaatsen. Bij de verdere indeeling is natuurlijk rekening moeten gehouden worden met den vroegeren toestand, ten einde geen marsaolehschappen, die vroeger tot eenzelfde rijkje behoorden, te scheiden.

De onderafdeeling Gorontalo bevat 7 distrikten nl.: Kota, Telaga, Kabila, Tapa, Bone (waartoe ook de voormalige marsaolehschappen Soewawa en Bintaoena behooren, welke thans onder het bestuur van onderdistriktshoofden zijn gebracht), Baoelemo en Pogoeat; terwijl de onderafdeeling Limbotto bestaat uit 5 distrikten, Tibawa, Batoedaa, Pagoejama, Kwandang, met het onderdistrikt Soemalata, en Atinggola.

De vroegere marsaoleh's of woeleijalo-lipoe zijn thans bezoldigde distriktshoofden geworden met tractementen van / 200.—, f 100.— 'smaands, al naar gelang van de belangrijkheid hunner distrikten. — Aan ieder hunner zijn twee bezoldigde politieoppassers en een dito distriktsschrijver