De nog geheel onbekende gedeelten van het terrein, waarin de lijn getraceerd is, zijn: de overgang van het Centraal-Gebergte en van het Grens-Gebergte tusschen Zuid- en Oost-Borneo.
Hoedanig die overgangen zullen plaats hebben, moet de opname leeren, maar evenals overal elders zal de ingenieurskunst ook daar wel een gaatje vinden, om door te komen.
Van het meer bekende gedeelte der te doorsnijden streken, neem ik de vrijheid, U thans in het kort het een en ander mede te deelen.
i°. Het Stroomgebied der Kapoeas.
De bronnen van deze rivier, die in het Centraal-Gebergte liggen, zijn niet met zekerheid bekend; zij ontspringen in de oorspronkelijke wildernissen, die door eene schaarsche, nog geheel woeste bevolking bewoond worden.
Een tal van grootere en kleinere zijrivieren stort zich van alle kanten
in den hoofdstroom.
De bevolking heeft zich meest aan de rivieren saamgedrongen en zoodoende zijn er nederzettingen gevormd, die vooral aan de samenvloeiing van de zijtakken met de Kapoeas tot stand kwamen.
De Kapoeas wordt bij Salimbouw, op een afstand van 530 kilometer van hare monding bevaarbaar, dat wil zeggen, voor kleine vaartuigen die echter nimmer op zulk eene snelle wijze tot de ontwikkeling des lands kunnen bijdragen, als met den ontworpen spoorweg het geval zal zijn.
De kolonist, die zich in Borneo's binnenlanden gaat vestigen, weet, dat de spoorweg voor hem de vaste verbinding vormt met de beschaafde wereld, waarop hij met vertrouwen voor de ontwikkeling zijner energie kan steunen.
Mèt dien spoorweg zullen de kolonisten en hunne werklieden bij duizenden toestroomen; zonder dien spoorweg zal Borneo nimmer uit zijne
léthargie kunnen worden opgeheven.
Van af Salimbouw ontmoeten wij stroomafwaarts Soeheid en Silat; Sintang, de belangrijkste staat in de binnenlanden, aan de samenvloeiing van de Melawi en de Kapoeas, en de verblijfplaats van den Assistent-Resident, die over de binnenlanden het Bestuur voert.
Verder passeeren wij het onbeduidende Sepouw en Blitang; Sekadouw, Sanggouw, van meer gewicht en bij de uitwatering van de Sekajam gelegen; Meliouw, Tajan en eindelijk Pontianak.
Al deze staatjes staan onder het Nederlandsche Oppergezag.