e. a. (voor ƒ26,225.—); —d°. door Bemelen (voor ƒ10,370.—); — d°. in Beek en Spaubeek voor ƒ12,175.—). Voegt men hierbij tal van kleinere wegen en verbeteringen, benevens het veeleischend onderhoud, dan komt men tot eene totale uitgave uit 's rijkskas van ruim ƒ62,200.—, en daarbij komen de belangrijke uitgaven welke sommige gemeenten zich voor dit onderwerp getroostten: Zutfen gaf uit voor verbetering van straten en singels ƒ76,019.— , Arnhem voor trottoirs en bestrating ƒ 66,240.—, 's Gravenhage voor een parkweg en een parallelweg ƒ 59,73°-—> Amsterdam voor bestrating, normaliseering enz. ƒ99,500.—.

Werken in het belang der Uitwatering.

Uit den aard der zaak vorderen deze werken hoofdzakelijk onderhoud en verbeteringen; daaronder behooren in de eerste plaats het vervangen van watermolens door stoomgemalen gelijk het geval was: polder-Middelkoop, een stoomgemaal van 26 paardenkracht; — Waterschap Westerkogge van 70 paardenkracht; — waterschap Maarsenbroek van 25 paardenkracht; — waterschap Mastenbroek vernieuwing van het stoomgemaal; — waterschap Wiede c. a., een stoomgemaal van 14 p.kr.; — waterschap Wildervankster-verlaat van 25 p.kr.; — waterschap Weerdijk bij Nieuwolda van 22 p.kr. Zoodoende klimt het aantal stoomgemalen gestadig, ten zegen van menige laaggelegene streek.

Havens.

Op menige plaats werden herstellingen aangebracht, maar groote verbetering onderging de haven van Bergen op Zoom voor betrekkelijk geringe kosten. Te Rotterdam wordt onafgebroken gewerkt aan aanleg van nieuwe havens en verbetering der bestaande. Te Texel werd de Oudeschildsche haven verbeterd ten koste van ƒ 38,980 — Merkwaardig is het dat de uitdieping der buitenhaven van Edam voor ƒ 1300.— werd aanbesteed volgens de contracten van het jaar 1701. — Amsterdams uitgaven voor havens, steigers en daarmede in verband staande sporen, bedroegen in 1890 ongeveer ƒ625,000.— Bruinisse vorderde een bedrag van ƒ 27,200.— ter verbetering van de haven, en Breskens ƒ 16,370—. Te Harlingen werd voor ƒ37,737.— aanbesteed, de verbetering der haven, waaraan men langzamerhand zou gaan wanhopen, zooveel aangewende middelen faalden reeds. Stavoren liet voor zijne oude haven ƒ25,880.— ten koste leggen. Ook Kuinre ontving voor soortgelijk doel ƒ 10,000.— rijkssubsidie. Eindelijk kostte het onderhoud van de haven te Delfzijl ƒ 16,000.—