verdeeling in bladen is bij deze kaart onafhankelijk van de meridianen en parallellen; de meridiaan van Parijs is als nul-meridiaan aangenomen, vooreerst omdat die van Greenwich op geen der groote militaire kaarten van het vasteland als zoodanig voorkomt en ten andere omdat op de militaire kaart van het Duitsche Rijk de meridiaan van Ferro als nulmeridiaan voorkomt, zoodat beide kaarten met elkander in overeenstemming zijn en het overgaan van de eene op de andere kaart gemakkelijk kan geschieden. De indeeling volgens den meridiaan van Greenwich is echter aan den bovenrand aangegeven. De kaart berust op de opnemingen ten behoeve der groote militaire kaart; er is gestreefd naar de grootst mogelijke volledigheid, met behoud evenwel van de leesbaarheid en duidelijkheid. Het net der verbindingswegen is zoo volledig mogelijk aangegeven , zoodat bijv. bij de spoorwegen alle stations en haltes zijn opgenomen en bij de rivieren en kanalen alle veeren, overgangspunten en bruggen zijn aangeduid. Behalve de uitgave waarop de gebieden der staten met kleuren zijn aangegeven (Ausgabe A), bestaat er eene andere (Ausgabe Bj, welke die kleuren niet bevat, maar daarentegen diegene welke het woud voorstellen, in tegenstelling met het cultuurland (bouwweiland enz.). De namen der provinciën en hare onderafdeelingen, die der steden naar hare grootte, der aangrenzende landen enz. zijn door verschillende lettertypen aangegeven; de kaart is op koper gegraveerd; kortom wij hebben hier weer een dier prachtige kaartwerken voor ons, gelijk er tegenwoordig zoo vele verschijnen 2).

Ook over Kirchhoff's Landerkunde von Europa dient een enkel woord gezegd te worden 3). Sedert 1889 zijn daarvan verschenen de beschrijvingen der Britsche eilanden, der Scandinavische rijken en der Noordsche eilanden, alle door Friedr. Hahn, alsmede de beschrijving van Finland door Joh. Rein. De uitvoering van het werk blijft altijd even degelijk; talrijke fraaie afbeeldingen, gekleurde platen, houtsneden, graphische voorstellingen enz. dienen om de lectuur aangenamer en gemakkelijker te maken. Hoewel het doel van het werk altijd blijft, geographische beschrijvingen te geven die voor het grootere, beschaafde publiek

1) Want de meridiaan van Ferro wordt aangenomen op juist 20° ten "W. van dien van Parijs, zoodat er nagenoeg geen herleiding te doen is en de meridianen op beide kaarten over dezelfde punten loopen.

2) Vlg. de bespreking van Stieler's Hand-Atlas in deze aflevering, alsmede die van de kaart der Oostenrijksch-Hongaarsche Monarchie, waarop reeds boven werd gewezen en bij welke wij thans niet langer kunnen stilstaan.

3) Vlg. one tijdschrift 1889, M. p. 397.