en meer op den voorgrond treden en ook voor de onderlinge verhoudingen der Europeesche mogendheden van steeds meer beslissenden invloed worden maar daarnaast gaat het wetenschappelijk onderzoek toch ook geregeld voort.

Bij de politiek kan ik hier niet stilstaan; het onderwerp is er te uitgebreid toe en behoort ook minder hier tehuis, waarbij nog komt dat de loop der gebeurtenissen in de dagbladen uitvoerig wordt medegedeeld. Toch wensch ik even te wijzen op de verhouding van België tot den Congo-staat en de moeielijkheden waarmede de Belgische regeering te worstelen heeft. De voorstellen tot nauwere vereeniging der beide staten zijn u natuurlijk bekend, evenals de oorzaken daarvan, welke hoofdzakelijk gelegen zijn in de financiëele moeielijkheden, waarin de Congo-staat steeds heeft verkeerd en die voor eenige jaren geleid hebben tot de vaststelling der zoogenaamde Anti-Slavernij-acte, met de beruchte slot-bepaling betreffende de heffing van invoerrechten. Merkwaardig is het, in dit tijdperk van crisis, hetwelk België en de Congo-staat thans doorleven, na te gaan wat in 1886 over de stichting van dien staat gezegd werd door Paul Leroy-Beaulieu in zijn bekend werk: De la colonisation chez les peuples modernes (p. 311 vlg.). Het is voorwaar een profetische geest die zich uit in de volgende woorden:

„Ce nouvel état du Congo, sans répondant en Europe, est, k coup sür, une des conceptions les plus curieuses du nouveau droit européen. II semble que ce siècle, tout prosaïque et réaliste, oii 1'homme d'Etat prépondérant a émis la formule que rien ne se fonde de grand que par le fer et le sang, ait voulu finir par une idylle, la création d'une société toute idéale, qui différer ait complètement du type grossier de nos sociétés européennes. Cet idéal sera-t-il réalisé?

II est permis de croire que , dans son existence, le nouvel Etat du Congo devra subir, au point de vue de sa constitution intérieure, de profonds remaniements. II ne paralt guère vraisemblable que, dans sa forme actuellè, il puisse réaliser une tdche considérable. S'il ne s'agit que de régler la navigation et les échanges sur lë fleuve, 1 Etat nouveau, qui manque, è. vrai dire, de tous les éléments essentiels d'un Etat, pourrait, è. la rigueur, se montrer suffisant. Mais s'il survient quelqu'un de ces incidents dont nous parlions au sujet de la colonisation allemande, si quelques troubles, quelques résistances è, main armée, quelques massacres viennent Èl se produire, si quelque invasion d'Arabes ou de Musulmans vient menacer soit les postes de 1'Etat nouveau, soit les noirs amis de cet Etat, si la générosité du roi des Beiges ou de son successeur se lasse, dans