HET NOORD-OOSTZEE-KANAAL')

DOOK

O. TEN HAVE.

Het plan, om de havensteden langs de naburige kusten van Noorden Oostzee door een zeekanaal een korter, gemakkelijker en veiliger verbinding te bezorgen dan zulks geschiedt door den weg om Jutland heen, kan reeds bogen op een ouderdom van meer dan 500 jaren. Tal van ontwerpen zijn in dien tijd gemaakt, welke of uitgingen van de bestaande rivierstelsels, öf een meer direkte verbinding beoogden tusschen Jutland's kusten. De politieke toestanden in de aangrenzende staten waren niet zelden van beslissenden invloed op de richting en de ligging dier kanaal-projecten, evenals op de al of niet geheele of gedeeltelijke verwezenlijking dier plannen. Van daar dat sinds de stichting van het Duitsche keizerrijk in den tegenwoordigen vorm, waardoor de staatkundige verhoudingen in genoemd gebied een geheele ommekeer ondergingen, een nieuwe factor op den voorgrond trad bij deze kanaal-projecten n.1. de militaire belangen van het rijk. Aan deze belangen in de eerste plaats moet het tot stand komen van een nieuwen waterweg tusschen de Noorden de Oostzee worden toegeschreven niet alleen, maar tevens, dat aan het kanaal en de daarbij behoorende kunstwerken zoodanige afmetingen zijn gegeven dat deze voldoen aan de thans hooggestelde eischen der zeescheepvaart.

1) De navolgende beschouwingen zijn meerendeels ontleend aan het werkje van C. Beseke, Der Nord-Ostsee-Kanal. Seine Enstehungs-geschichte, sein Bau und seine Bedeutung in wirthsohaftlicher und militarischer Hinsicht. Mit drei Karten, sowiezahlreichen Skizzen, Tabellen und graphischen Darstellungen. Kiel und Leipzig, Lipsius & Tiseher, 1893.

De schrijver geeft daarin evenwel grootendeels eene verzameling van in verschillende tijden van zijne hand verschenen opstellen, zoodat men bij het doorlezen dikwijls op herhalingen of tegenstrijdigheden stuit (Zie Pet. Mitt. 1893, Lit. Ber. N°. 675), terwijl een goed, samenhangend algemeen overzicht ontbreekt, daargelaten nog dat het boekje (148 p.) natuurlijk veel geeft wat voor den geograaf van geen of minder belang is.