uitgegaan waren; — ik meen dat dit niet voorbijgezien mag worden."

Omtrent die „onafhankelijkheid" van Holland, die door het kanaal zou verkregen worden, valt het best te oordeelen, indien wij in het kort het ontwerp van het kanaal nagaan, dat nu in uitvoering is en waarin sedert eenige wijzigingen zijn aangebracht,, die mij echter thans nog niet in bijzonderheden bekend zijn.

Het Rijn-Eemskanaal zal beginnen aan de Keizershaven te Ruhrort. Het zal dan op korten afstand daarvan het dal van. het riviertje de Emscher snijden en aan de noordzijde daarvan voortgaan langs het groote aantal industrieele inrichtingen, om bij Heinrichenburg dit dal te verlaten.

Van hier uit zijn naar Dortmund en naar een groote haven in de nabijheid van Herne zijtakken ontworpen; een andere tak zal naar Schalke en Gelsenkirchen gaan, ook plaatsen waaromheen de industrie geconcentreerd is.

Van Heinrichenburg zal het kanaal eene noordelijke richting aannemen, bij Vinnumburg de Lippe over eene 18 M. hooge aquaduct snijden, voorbij Munster en Rheine loopen, om te Hanecke in de Eems uit te komen. Grootendeels langs deze rivier en een lateraal kanaal tot Oldersum naar Einden wordt deze laatste plaats bereikt.

Het hoogste pand van het eigenlijke kanaal, zich uitstrekkende over 67 KM. lengte, van Heinrichenburg tot voorbij Munster, ligt 56% M. boven .de zee en van daar uit moeten de vaartuigen met 22 sluizen naaiden Eems-mond en met 10 sluizen naar den Rijn bij Ruhrort dalen. Er komen dus 32 sluizen op eene totale lengte van 290 KM.

De oorspr. voorgestelde afmetingen zijn: 16 M. breedte op den bodem bij 2 M. diepte, later tot 2,5 M. te vergrooten. Zij laten, in verband met die der ontworpen sluizen, schepen van hoogstens 8 M. breedte en 65 M. lengte toe (500 è 700 ton).

In verband met het kanaal zijn te Emden nieuwe havenwerken, laadinrichtingen voor steenkolen, enz. ontworpen. De toegangen uit zee naar Emden behooren tot de diepste zeegaten, maar de haven is niet voor zeer diepgaande schepen te bereiken. Wel is hier den laatsten tijd veel verbeterd, maar de nieuwe sluis te Emden is xoo M. lang en ligt met haar slagdrempels slechts ongeveer 4 M. beneden laag water. (De getijen verschillen hier 2,75 M.).

Van de beide andere Eemshavens is Leer de voornaamste, daar deze een geregelde overzeesche stoomvaart bezit; granen van de Oostzee worden aangevoerd, ijzer uit Westfalen en manufacturen uit Elberfeld-Barmen vormen de retourvrachten. Leer (eigenlijk aan een zijtak der Eems) is bij