pische en subtropische regenwouden, enz.), eindelijk de schetskaart van het stroomgebied der Rio Polochie, die in W. O.-lijke richting door het land stroomt en uitloopt in het groote meer van Yzabal. T.

Haringvliet, Krammer, Volkerak en Hollandsch Diep, 1:30000. Opneming in 1888 door C. J. de Jong Pzn., D. A. Krayenhoff van de Leur en C. F. Tydeman. Herzien in 1892. Uitgeg. door het Ministerie van Marine. Afd. Hydrographie, Chef: H. A. de Smit van den Broecke. Prijs ƒ2,50. Verkrijgbaar bij Gebrs. Van Cleef te's-Gravenhage, Spui 28.

51° 36' 20"—5i° 49' 40" N. Br.; 0° 47' 30"—0° 13' 30" bew. Amsterdam. Den Haag in kaart.

De reclame is in de mode, zij maakt zich van alles meester, heerscht op alle gebieden en betrad wel eens het terrein der aardrijkskunde; ditmaal zien wij daarvan eene welgelukte proeve in de vierledige kaart voorstellende 's Gravenhage op duin- en poldergrond. Anno 1712; —dito, Anno 1895;—dito met centraalpunten «Groenmarkt en Scheveningen", alle drie op 1:25 000; eindelijk het Bouwplan der maatschappij Duinoord, schaal 1:5000.

Welgeslaagd is de proeve in tweederlei opzicht; ten eerste omdat de voorstelling helder en duidelijk is, en ten andere omdat er het beoogde doel mede kan worden bereikt; wie werkelijk niet geneigd is op poldergrond te wonen, die zal voortaan trekken haar het nog in wording zijnd Duinoord, alwaar dozijnen bij dozijnen meestal zeer goed ingerichte huizen en villa's worden gebouwd.

Wij juichen het denkbeeld om het groote publiek vertrouwd te maken met het gebruik, het raadplegen van kaarten van harte toe, dit populariseert de aardrijkskunde ontzaglijk, want zonder het bezigen, het bestudeeren van kaarten draagt de lectuur van aan land- en volkenkunde gewijde werken toch geen vruchten. Daarom roepen wij deze reclame een welgemeend welkom toe; immers is het in waarheid eene reclame en waarvan wij den oorsprong zeer goed begrijpen kunnen.

Jaren lang las men in de Haagsche dagbladen geadverteerd »Bezuidenhout het gezondste kwartier". Dit trok, honderde huizen werden en worden in dat op poldergrond gelegen kwartier gebouwd en bewoond; de sterfte was er werkelijk geringer dan elders, omdat de gehalte der woningen beter was dan in de oude stad. Hoe nu de stroom van immigranten van het zuid-oosten naar het noordwesten te leiden? — Daar dient de hier besproken kaart voor, en wij zeggen van harte gaarne »Vivent les gens d'esprit"; vooral wanneer ze bovendien op bijzonder goedkoope wijze (50 cent) nog een leerzame blik doen slaan op den toestand van voor bijna twee eeuwen en op de samenstelling van den bodem waaraan tot heden in ons land bitter weinig aandacht wordt gewijd.

J. Kuyper.