muskaat en foelie, gom damar, kapok, kaneel en kassia, gom benzoë, gom élastiek, kopra, gambier, guttapercha en parelmoer.

Dat ons Oost-Indië een belangrijken handel drijft met de naburige landen en havens (China, Siam, Penang en Singapore) spreekt als van zelf; ook die met Australië en Amerika mag genoemd worden. Het gewichtigst is de omzet met Singapore die de honderd millioen gulden in één jaar nadert.

De loop der prijzen is minder opwekkend: de ingevoerde katoenen goederen gingen dooreen genomen in tien jaren wel 30 percent in prijs terug, de petroleum ook, het koper in bladen ruim 15 percent, onder de uitvoerartikelen hield de koffie zich staande, evenzoo het tin, maar de prijs van de suiker daalde van ƒ15,— op nog geen ƒ10,— per pikol, de rijst en de zwarte peper hielden daarmede gelijken tred. De handel moet dus wel alle krachten inspannen om gunstige uitkomsten te bereiken.

De Scheepvaart.

Dat deze verband houdt met het toenemend handelsverkeer spreekt van zelf; om niet te vermoeien zullen wij alleen enkele cijfers meêdeelen. De inklaringen bedroegen:

In 1888. In 1892.

2647 stoomsch. met 2 405 000 M3. 2989 stoomsch. met 3 345 000 M3.

306 zeilsch. „ 562 000 „ 187 zeilsch. „ 422 000 „

2953 bijeen, met 2 967 000 M3. 3176 bijeen, met 3 767 000 M3.

De voornaamste havens zijn op Java: Batavia, Soerabaja, Semarang en Cheribon; hier behooren ook te huis a/3 van de Nederlandsch-Indischc koopvaardijvloot, welke in 1892 bestond uit:

82 stoomschepen, met 80 993 M3. inhoud.

185 zeilsch. Europeesch getuigd, „ 80889 » inhoud.

1572 „ inlandsch getuigd, „ 76070 „ inhoud.

Jammer genoeg wordt bij het scheepvaartverkeer met het buitenland onze Vaderlandsche vlag steeds in meerdere mate overvleugeld door de Britsche, terwijl het aandeel der Duitsche vlag mede voortdurend grooter wordt.

In de Buitenbezittingen zijn de vrijhavens van Makassar en Riouw, de uitvoerhavens Padang en Deli, en Amboina het drukst bezocht.

Dat het aantal verzonden brieven en drukwerken in onze Oost vermeerderde van s 292 163 in 1883 tot 8 745 706 in 1892, en de telegrammen in datzelfde tijdsverloop toenamen van 35-4840 tot 509149, levert het