te Batavia van ƒ2,50 tot ƒ 5,—, te Soerabaja van ƒ1,50 tot ƒ2,25, te Pasoeroean van ƒ 1,— tot ƒ2,50, te Palembang van ƒ 1,— tot ƒ2,50, op Bangka van ƒ 1,— tot ƒ 3,—•, op Sumatra's Westkust zelfs van ƒ0,65 tot ƒ Si— en dat alles binnen enkele jaren; daardoor schroomt men natuurlijk een handwerksonderneming te vestigen.

De Handel.

Dat deze van groot belang is, weten wij allen en enkele opgaven zullen dit reeds voldoende staven; om den welwillenden lezer niet te vermoeien, wijzen wij slechts op eenige feiten, die ten volle de aandacht verdienen.

Ofschoon invoer en uitvoer toenamen gingen de Gouvernements inen uitvoeren terug, terwijl die voor partikuliere rekening vermeerderden.

Invoer in: • voor Gouv. rekening. Voor partik. rekening. Totaal.

*878 ƒ 22600000 ƒ117900000 ƒ140500000

*892 „ 8600000 „162400000 „171000 000 Uitvoer in:

1878 ƒ38 300000 ƒ141700000 ƒ 180000000

i892 „26300000 „188700000 „215000000

hierin deelden Java en Madoera voor den invoer met bijna, en voor den uitvoer met ruim 70 percent.

De grootste invoer kwam uit Nederland (bijna '/a van het totaal), Singapoer (iets minder) en Groot-Britanje (nog geen »/6); bijna 45% bestonden uit manufakturen, bijna 18% uit eet- en drinkwaren, ongeveer 12% uit petroleum.

Bij den uitvoer merken wij geheel andere, zeer uiteenloopende cijfers °P: in 1893 ging Vs van de koffie (totale uitvoer 523500 pikols) naar Nederland, van de suiker weinig meer dan 1 percent, van de rijst ruim U van het totaal, de tabakoogst bijna geheel, van de thee ongeveer de helft, van den tin ruim i/B, de kinaoogst bijna geheel, van de indigo i/s; ons land kreeg dus wel zijn deel, behalve helaas van het belangrijkst produkt, de suiker; de oogst veroorloofde eene verzending van 7815765 Pikols, en daarvan ontvingen China ruim 2 millioen, Groot-Britanje (en let Kanaal v. o.) en de Middellandsche Zeehavens ieder bijna 2 millioen Pikols, terwijl het moederland zich met i°/0 moest te vreden stellen ter»gevolge eener vicieuse wetgeving op de suiker.

Behalve de reeds genoemde artikelen van uitvoer vinden wij nog vergeld aanzienlijke uitvoeren van: arak, rotting, peper, huiden, noten-