in 3 categoriën naar de vermoedelijke reden van vertrek, waarvoor wordt opgegeven: i inwoning bij familie, 2 aanvaarding van betrekking en 3 andere verbetering van positie.

Terzijde latend de vraag of inwoning bij familie wel eene op zich zelf staande reden van vertrek kan genoemd worden, komt ons de mededeeling dat iemand die naar overzeesche gewesten vertrekt bij een familie gaat inwonen, zoo weinig beteekenend voor, zoo weinig aangevend wat die persoon daar eigenlijk gaat doen of waarom hij uit Nederland vertrokken is, dat deze kolom o. i. zijn reden van bestaan niet goed kan rechtvaardigen.

Doch niet alleen de eerste, ook de tweede kolom verwekt verwondering onder het hoofdstuk „landverhuizing", daar de tot deze beide categoriën van vertrokkenen behoorende personen geen eigenlijke landverhuizers zijn.

Voor ieder die dit niet toevallig weet, geeft helaas geen enkele mededeeling of verwijzing licht in de duisternis. Zoekt men echter in den jaargang 1876 of 1877, waar deze opgaven het eerst in voorkwamen, dan vindt men daar de bizonderheid vermeld, dat de derde kolom, die tot opschrift voert „andere verbetering (?) van positie", de eigenlijke landverhuizers omvat. Men zei echter voorzichtig. De hier genoemde vertrokkenen zijn niet alle landverhuizers, doch slechts die welke in de bevolkingsregisters zijn afgeschreven. Hun aantal is dan ook in den regel geringer, dan de cijfers die hieromtrent in de Staatscourant worden opgegeven door de commissiën van toezicht op het vervoer der landverhuizers, hetgeen blijken kan uit het volgende staatje. Beide opgaven bevatten slechts de uit ons land vertrokken Nederlanders ').

Landverhuizers volgens de opga- Landverhuizers volgens de

ven der commissiën van toe- Statistiek van den loop

zicht (zie Jaarcijfers 1897, bl. 18). der bevolking.

M. Vr. K. M. Yr. K.

ben. 10 jaar.

1892 2773 1821 1696 1825 1077 2754

1893 2262 1248 1310 2000 1027 2430

1894 S83 322 241 457 239 431

1895 667 366 281 532 233 480

1896 680 400 . 307 809 344 730

Indien het niet mogelijk is door controleering uit beide gegevens het meest aan de waarheid nabij komend cijfer te vinden (iets wat we zoo

1) Althans volgens in beide bronnen voorkomende piededeelingen.