genoemde zeeproducten tegen een vasten prijs aan den pachter te leveren. Ter wille van de consumenten en van de verkoopers van zeeproducten, zooals het heet, maar inderdaad ten bate van zijne beurs, wijkt de pachter steeds van de vastgestelde prijzen af. Het opium werd tijdens ons bezoek gedebiteerd voor $ 1.30 het thail en de tabak aan wederverkoopers voor $13 a I 14 de bakoel, die daarop dan $ 2 a $ 3 verdienen, terwijl consumenten, die rechtstreeks bij den pachter koopen $ 0.80 voor het kattie betalen. Voor de zeeproducten ontvangt de bevolking naar gelang der kwaliteit per pikol tripang van § 5 tot $ 25 ; per kattie sisik van $ 1 tot $ 10, en voor elke koelei van $ 0.01 tot $ 0.05. De pachter zeide ons dat de jaarlijksche uitvoer van de Siantan-groep 1 pikol sisik, 6000 stuks koelei en 30 pikol tripang bedraagt.

Het opium wordt door den pachter zelf bereid, waarvoor hij te Singapoer de grondstof inkoopt. Deze kwam hem gemiddeld op $ 15 per bol te staan, waarvan hij ongeveer 26 thail bereid opium verkreeg, en daar hij voor het verbruik 5 kisten van 40 bollen per jaar invoerde, moet het jaarlijksch debiet binnen dit pachtgebied op 5200 thail gesteld worden.

Opium, tjandoe, wordt bijna uitsluitend door Chineezen geschoven ; slechts weinige Maleiers en Orang laoet maken van dit voor velen rampzalig narcoticum gebruik. Arak daarentegen, waarvan het uitsluitend recht tot verkoop mede verpacht is, drinkt de Orang laoet gaarne , maar ook hiervan wordt door den Maleier geen gebruik gemaakt. De opiumpachter, die ook dit recht gepacht heeft, betaalt daarvoor $ 200 'sjaars. De arak wordt door den pachter gestookt en voor $ 0.80 de gantang verkocht, waarvan er 19 op een pikol gaan.

Zoowel de opiumpacht met de daaronder begrepen mo-