er niet aan land geweest, daar de er om heen liggende riffen en de sterke branding het landen met eene boot verhinderden.

In het jaar 1885 oirdernam de Ariki Vaine of koningin Makea Takaoe van den Avaroea-stam op Rarotonga eene reis naar de City of Auckland in het N. van Nieuw-Zeeland en verzocht dat het eiland onder engelsch protectoraat gesteld zou worden. Aan dat verzoek werd te eerder voldaan, daar er kans bestond op eene annexatie door Duitschland of Frankrijk. Den 27sten Oct. 1883 heesch kapitain Bourke van het oorlogsschip „Hyacinth" de britsche vlag op de eilanden en waarborgde tevens aan de inboorlingen de instandhouding hunner rechten, zeden en gebruiken.

Rarotonga heeft een omtrek van 40 km. en eene bevolking van 2454 zielen (1350 m. en 1104 vr.); het is het schoonste en vruchtbaarste eiland en ook de belangrijkste handelsplaats van den Archipel, met tropischen plantengroei bedekt; de bergen bereiken eene hoogte van 1000 m. Een macadam-weg loopt langs de kust. Het koraalrif om het eiland wordt afgebroken door verschillende openingen, waardoor men de veilige havens kan bereiken. Eenmaal per maand verschijnt, in de taal van Rarotonga en in het engelsch, eene courant, onder den titel „Torea", welke door de inboorlingen zeer op prijs wordt gesteld. De „London Missionary Society" heeft er een seminarie opgericht, waar jongelieden worden opgeleid tot zendelingen voor Nieuw-Guinea en de oostelijke Zuidzeeeilanden.

De eilanden hebben een droog en gezond klimaat, koel en aangenaam voor tropische gewesten. Giftige slangen zijn er niet. Het natte jaargetijde valt tusschen December en het begijji van April en heeft niet de drukkende vochtige warmte van andere tropische eilanden. Koorts en dysenterie komen zelden- voor. De regenval bedroeg in 1894 gedurende 220 dagen 2330 mm., waarvan 640 mm. vielen op 26 dagen van December. De gemiddelde hoogste temperatuur in de schaduw was 28° C., de gem. laagste 21,5; orkanen zijn onbekend.

De inboorlingen bezitten zoowel de goede als de slechte eigenschappen van het polynesische ras; zij zijn dapper en tot zekere hoogte ook edelmoedig, uitmuntend geschikt voor de zeevaart en bekwaam in den bouw van schepen (tot 100 ton inhoud). Hunne woonhuizen zijn ruim en gemakkelijk ingericht. Tot 1821 waren zij kanibalen. Toen stichtte de bekende zendeling Rev. John Williams, die later op Eromanga, een der Nieuwe Hebriden, vermoord is, op het eiland Aitoetaki de eerste missie, die hare werkzaamheid daarna over de andere eilanden uitbreidde. In 1825 was het Christendom overal ingevoerd, had het kanibalisme opgehouden,