aangename wijze, en als wij een blik op hunne geschiedenis slaan, zouden wij bijna zeggen dat dit jammer was, want er werd schromelijk misbruik van gemaakt.

TTit de vindplaatsen van talrijke lijken in allerlei grondlagen is men tot de overtuiging gekomen dat deze eilanden reeds voor 6 eeuwen bewoond waren, maar de eerste ontdekking door een Spaansch zeevaarder dagteekent pas van 1527, en de gezagvoerder, die met zijne zuster op de kust van een der zuidelijke eilanden schipbreuk leed, wist zich spoedig tot opperhoofd der bevolking op te werken; toen volgde in 155B de Spaansche zeekapitein Juan Gartanoj die zelfs de grootste eilanden in kaart bracht, maar met de ligging erg in de war bleek te zijn.

Het duurde ruim twee eeuwen vóór dat Cook ze op nieuw ontdekte en dadelijk begroet werd als hun god Rono, die langen tijd geleden het eiland Hawaiï had verlaten; jammer genoeg' maakte hij een jaar later in 1779, van zijn tocht naar de Behringzee terugkeerend, misbruik van dien hartelijken welkomstgroet, wilde den ouden koning gevangen nemen en werd vermoord.

t Is werkelijk te betreuren dat men den grooten ontdekker verwijten moet dat hij door ruw optreden als 't ware zijn eigen graf dolf, want zelfs na het gebeurde bleven de inboorlingen hem nog steeds als hun god beschouwen en merkten zij den boom aan de Kealakeakoewa-baai in welks nabijheid hij vermoord werd, met een groote koperen plaat; de afgeknotte stam en plaat vindt men thans in het nationaal museum op de hoofdplaats. Zijn gebeente werd ook niet grif afgestaan , de eene helft voerden de Britten mede, de andere helft rust — als men dat rusten noemt — in San Francisco. Arme Cook, hoe komt gij ooit weêr heel ?

Kort na Cook s dood yist de bijzonder ontwikkelde, moedige en toch zachtgestemde Koning Kamehameha II, geholpen door zijn trouwen minister Karemakoi, al de eilanden onder zijn beheer te vereenigen en de Britten noemden dien Vorst dus den Peter den Grooten van den Stillen Oceaan en zijn minister den Pitt der Sandwich-eilanden. Hij had even voor zijn overlijden, zonder dat er zendelingen in het spel waren, in 1819 den heidenschen godsdienst afgeschaft, wegens de menigvuldige, gruwzame misbruiken waartoe deze aanleiding gaf, onder anderen het offeren van jeugdige meisjes. De verlichte Vorst had eene eigenaardige manier om de vrouwen naar zijn begrippen te émancipeeren; om dat doel te bereiken en althans duidelijk te maken dat zij evenmin als de mannen aan bijgeloof mochten hechten, riep hij ze allen zoo veel mogelijk bijeen en gebood toen aan ouden en jongen zonder onderscheid dat ze een ferm stuk varkensvleesch moesten eten, iets dat tot dien stond volstrekt verboden was.

Toen een jaar later de protestantsche zendelingen aan wal stapten werden zij met gejuich begroet en volgde eene algemeene bekeering tot het Christendom, honderde scholen werden gesticht en alles ging opperbest tot dat in 1827 eenige Fransche roomschkatholieke missionarissen het terrein betraden en meedogenloos verjaagd werden, afge« schilderd als afgodendienaars; natuurlijk namen de verjaagden revanche en in 1840 zette de Fransche regeering eenige kracht bij aan de vertoogen der ijverig voortstrevende paters en vrouwelijke helpsters door het zenden van een oorlogsschip; thans verrijst in de hoofdplaats dicht nevens do zeer groote methodisten kerk eene zeer sierlijke kathedraal der katholieken, en nog een half dozijn druk bezochte bedehuizen van allerlei sekten.

Het is bekend dat Honoloeloe tegenwoordig een Europeesch voorkomen heeft, dat