afdrukken van magnetische storingen werden genomen en dat ook waarnemingen aangaande aardbevingen worden verricht — dan gevoelt ieder, hoe de geest van Buys Ballot krachtig nawerkt en welk nuttig werk hij verrichtte, toen hij op aansporing van von Humboldt e. a. bij de Regeering op de oprichting van dit voortreffelijk observatorium aandrong. Geen wonder dat in onze dagen van meer dan eene zijde pogingen in het werk worden gesteld om die waarnemingen meer algemeen bekend te maken en door eenvoudige cartographische voorstelling ter kennis van het algemeen te brengen. De dissertatien der H.H. Blink en van der Vliet in vroegere jaren; het artikel van den laatstgenoemde in ons tijdschrift en de jongste kaarten en atlassen van den archipel mogen als bewijs dienen.

Wat den dienst van het Mijnwezen betreft: zooals wij straks in details zullen zien, werd de geologische opname van belangrijke gedeelten van den Archipel voortgezet; werden verkenningen gedaan; geologische kaarten samengesteld; vulkanen nagegaan en bestudeerd; de aanwezigheid van delfstoffen van gouvernementswege onderzocht; grondboringen verricht en gesteenten-praeparaten ter bestudeering en vergelijking naar elders verzonden. Als niet de minst nuttige dier werkzaamheden noemen wij de samenstelling van Regeeringswege eener „Handleiding voor de practische kennis der geologie, ten behoeve van ingenieurs en opzichters" uitgegeven en door den mijn-ingenieur Wing Easton opgesteld, terwijl de kwartaalverslagen, bij de Java-courant gevoegd, tal van wetenswaardige bijzonderheden bevatten en op tot dusver weinig bekende formaties in den Archipel (krijt- en j uraformaties) de aandacht vestigen.

Werkte de Regeering dus krachtig mede tot de verspreiding van kennis over dat deel der landkunde, wat von Richthofen eens zoo te recht de meer „eigentliche Geographie" noemde, zij deed dit niet minder voor de „angewandte Geographie". Dit geschiedde bijv. door publicatie der verslagen, samengesteld onder den titel „Statistiek van den handel en de scheepvaart" door het Departement van Financien. Daaruit zal de geograaf, die zich niet bij algemeenheden wil bepalen, eerst recht goed leeren inzien, welke de uit- en invoerproducten der verschillende onderdeelen zijn; welk handelscijfer deze bezitten; welke kusten, havens en reeden, en waarom deze, worden aangedaan; voorts de verslagen betreffende spoorwegen, stoomvaartlijnen en andere middelen van transport 1). Uit die schijnbaar droge cijfers zal dan kunnen opgemaakt wor-

1) Statistiek van het vervoer op de spoor- en tramwegen in N. I. over het jaar 1890, 's Hage 1892.