deel, dat bij het terrein-onderzoek voor eene nieuwe geologische kaart tevens alle gegevens dienen verzameld te worden, welke uit een agronomisch oogpunt van belang zijn.

Bovendien vestigen wij de aandacht op de behoefte aan eene hoogtekaart van Nederland. Eene dergelijke kaart ontbreekt thans geheel, niettegenstaande het nut er van onbetwistbaar is. Zij kan bovendien als een noodzakelijk complement van eene geologisch-agronomische kaart worden beschouwd. Immers voor deze laatste is de bepaling van de onderlinge hoogte-ligging der terreinen en der lagen, zoowel uit een geologisch- als uit een landbouwkundig oogpunt volstrekt noodzakelijk. Met de opnemingen voor de geologische kaart moet dus het bepalen van de hoogte van een groot aantal punten gepaard gaan, waardoor van zelf tal van gegevens voor de samenstelling van eene hoogte-kaart worden verkregen.

Van de uitkomsten der talrijke waterpassingen, die in 't belang van den aanleg van openbare werken of voor andere doeleinden zijn verricht kan verder een nuttig gebruik worden gemaakt.

Wij ontveinzen ons geenszins, dat de groote kosten, die ter bereiking van het door ons gewenschte doel worden gevorderd, en die vermoedelijk de uitvoering van het plan der afdeeling Natuurkunde van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen tot dusver in den weg hebben gestaan, een ernstig bezwaar zijn.

Maar die kosten, hoe aanzienlijk ook, worden o. i. opgewogen door het groote en. veelzijdige nut, dat met de uitgaaf der bedoelde kaarten wordt gesticht.

Bovendien zullen zij uit den aard der zaak over een vrij groot aantal jarèn worden verdeeld.

Nog veroorloven wij ons er op te wijzen, dat die kosten gering zijn in vergelijking bij hetgeen bijna algemeen in het buitenland en zelfs in betrekkelijk kleine landen voor geologisch onderzoek en geologische kaarten van staatswege wordt gedaan. Uit een der bijlagen tot dit schrijven, waarin een overzicht wordt gegeven van den geologischen dienst in enkele landen van Europa, kan dit nader blijken.

In nagenoeg alle landen van Europa, zelfs reeds in Boelgarije, bestaat een geregelde dienst belast met de samenstelling van geologische kaarten op de grootst mogelijke schaal (die der aanwezige topographische kaarten) en met de voortdurende verbetering en aanvulling er van.

Nederland dat op het gebied der kaarten steeds een grooten naam had en ook thans nog wat zijne topographische-, hydrographische- en water-

82