tretten, vooral in het begin, zijn fel, schokkend, ja men heeft hen zelfs „demonisch” genoemd, omdat zij alles bloot geven wat de mens in het algemeen verhult. En toch, het was niets anders dan een sympathie, een verbondenheid met de uit te beelden mens, die Kokoschka ertoe dreef hem te schilderen in geestelijke naaktheid. Hij zag hun lijden, hun eenzaamheid, hun vrees en hun leven zonder innerlijke rust, en hij beeldde hen uit, diep bewogen en zelf bevreesd voor wat zijn lijnen en grijzige kleuren gingen zeggen.

Het is geen wonder dat spoedig ook de kleur actief ging deelnemen ter versterking van de zeggingskracht. Aanvankelijk was het coloriet vrij donker, maar dan waarschijnlijk onder invloed van Van Gogh breekt de kleur door met ongekende hevigheid en zonder andere grenzen dan de grootst mogelijke expressie. Karmijnrood, absinthgeel, giftig groen, opgezweept door lange, krachtige penseelstreken, kleuren vol met de lange, dreunende klank als van een bronzen klok, het geheel beheerst door een bezeten rhythme, dit zijn de nieuwe elementen van Kokoschka’s kunst.

Zo voert hij alles tot het uiterste om een maximum aan uitdrukkingskracht te bereiken. Later verzachten zich de middelen: de kleur en de penseelvoering worden kalmer, de psycho-analytische interpretatie van het model verdwijnt. Het symbolische element, dat altijd min of meer aanwezig was, wordt in vele doeken versterkt. Het aan de macht komen van de Nazi’s doet hem teruggaan naar Oostenrijk, de bezetting van dit land drijft hem naar Praag, en tenslotte de algehele oorlog naar Londen.

Gedurende de oorlog heeft Kokoschka betrekkelijk weinig geschilderd. Zijn leven werd te zeer in beslag genomen door redevoeringen, het schrijven van pamfletten, door de strijd voor de rechten van de refugiees, die door de Engelse regering min of meer als verdachte personen beschouwd en behandeld werden. In rustige ogenblikken schilderde hij enige portretten en landschappen, maar te zeer beheerst door wat er om hem heen gebeurde, wilde hij zijn werken doordringen met symboliek, die de schilderkunstige waarden naar de achtergrond schoof.

Compositair zijn deze werken weinig te waarderen, maar desondanks spreekt er dezelfde grootheid van geest uit, die we vinden in de landschappen van deze periode.

Oskar Kokoschka is an Ausltian painler at Czeck oiigin. He is an example of the faal that art and politics have somelhing lo do wilh each other. He bas always stepped into the bteach foi democracy: in Vienna, in Berlin, in Prague and in London, because he was convinced that oniy under democratie conditions man coaid give fuif scope lo his naturel lalents. Through his writings, the humanist Jan Amos Comenius a Czech reiugee, who settled in the Netheilands became his lutor and from the latter Kokoschka developed his ideas about human deliverance through education, through Creative wotk, through art. Man is his problem, the central iigure of his mind. Kokoschka's ideas about suffering humanity made hirn turn from aesthetics., but ever saw man cleariy outlined in his mind.

wie ócliiidercle deze handen ?

Wij plaatsen hiernaast nummer II van onze ~Handen-Prijsvraag’'. Zoals in het vorig nummer werd uiteengezet, hebben wij uit tien beroemde meesterwerken der oude Hollandse-, Italiaanse- en Duitse schilderkunst handen gesneden. De door de abonné's te beantwoorden vraag luidt: „Wie schilderde deze handen en uit welke schilderijen zijn ze genomen?” Deze prijsvraag is niet gemakkelijk, maar we menen, dat zij daarom des te meer aantrekkelijkheid bezit voor de kunstliefhebbers.

♦ ♦ * De goede oplossingen worden beloond. Zoals wij reeds meedeelden, wordt een indrukwekkende reeks van prijzen door bij ons blad geïnteresseerde kunsthandelaren bijeengebracht. Zodra deze reeks compleet is, volgen hierover nadere mededelingen. * * *

Pas nadat alle tien cliché’s zijn opgenomen, zal de oplossing worden bekend gemaakt. De complete schilderijen zullen dan in ons blad worden opgenomen en de toekenning der prijzen bekend gemaakt. ♦ *

* Elke abonné kan meedingen en zijn oplossing (ook betreffende vorige nummers, wanneer hij zich gedurende de loop van de prijsvraag abonnéert) per maand inzenden aan de Redactie van ~Die Constghesellen’’, Hippolytusbuurt 25, Delft.