van de sterfte der vrouwen, die aan niet-infeotieuse oorzaken in ’t kraambed te gronde zijn gegaan, dan zien wij die lijn niet volkomen horizontaal, doch zwak boogvormig met geringe daling verloopen. Is onze tweede plaatsing van de grens tusschen infectieuse en nietinfectieuse oorzaken de juiste, dan zou hieruit volgen; 1° dat de sterfte aan niet-infeotieuse oorzaken inde laatste 35 jaar der vorige eeuw niet noemenswaard is afgenomen en 2° dat de constante, onvermijdelijke sterfte, die aan het kraambed eigen is, om 2°/00 schommelt. In deze 2°/oc zijn dan samengevat: a sterfgevallen, die direct gevolg van de verlossing zijn (verbloedingen bij plac. praevia, atonia uteri, cervixscheuren, collaps na zware verlossingen, eclampsie) en h sterfgevallen, afhankelijk van ziekten, buiten verband met zwangerschap, haring of kraambed ontstaan, waarbij dan de haring niet zelden het einde verhaast heeft. De resultaten, bij Amsterdam verkregen, moedigden aan tot verder onderzoek. Ik heb dat onderzoek, volgens dezelfde methode, met de welwillende hulp deels van de betrokken gemeentebesturen, deels van de ambtenaren der secretarieën, voortgezet over Utrecht, Rotterdam en ’s Qravenhage, en daarbij het volgende gevonden. Tabel E. UTRECHT. Totale kraambedsterfte. in 1865 stierven van 2245 kraamvrouwen 18 = 1 op 124 = 8,1 °/oc, „ 1875 „ „ 2536 „ 27=1 „ 94 = 10,6 °/00 „ 1885 „ „ 3013 „ 27=1 „ 111 = 9, °/00 „ 1895 „ „ 3269 „ 15=1 „ 217 = 4,60/00 „ 1900 „ „ 3332 „ 14=1 „ 238 = 4,2 °/00 Deze tabel is in kromme E Plaat II aanschouwelijk gemaakt. Afgezien van de stijging tusschen 1865 en 1875 vertoont de kromme van Utrecht groote gelijkenis met die van Amsterdam (kromme B). Ook bij Utrecht valt de groote daling tusschen 1885 en 1895. De doodsoorzaken, betreffende het jaar 1865, zijn in Utrecht niet bewaard, zoodat ik de splitsing in infectieuse en niet-infectieuse doodsoorzaken alleen voor de laatste vier jaren maken kan. UTRECHT. Kraambedsterfte aan infectie. In 1875 stierven van 2536 kraamvrouwen aan infectie 15 = lop 169 = 6 °/00 „ 1885 „ „ 3013 „ „ „ 13 =1 „ 231 = 4,3°/00 „ 1895 „ „ 3269 „ „ „ s=l „ 653 = 1,5°/00 „ 1900 „ „ 3332 „ „ 5=1 „ 666 = 1,5°/O0 Wij zien, dat ook voor de infecties de grootste daling valt tusschen 1885 en 1895.

11