den ondersten wondhoek naar buiten komt; de overige wond wordt gesloten. Daarop wordt per vaginam het laq. posterius geopend, en daardoor de gaastampon gegrepen en inde vagina geleid. Zoodoende waren wij naderhand inde gelegenheid het absces door te spoelen, maar het is ons niet mogen gelukken het bij tuberculeuse abscessen altijd zoo dreigende gevaar eener bijkomstige infectie te vermijden. Met tijdelijke verbeteringen, afgewisseld door snellen achteruitgang, hebben wij het meisje nog 5 maanden inleven gehouden, totdat zij ten slotte uitgeteerd bezweek. Bij de sectie werd naast algemeene tuberculose het oude absces gevonden met neurotische wondoppervlakte en kwalijk riekenden etter. Hier ware de operatie beter achterwege gebleven! 4. (n°. 39—1901). YI-p., 44 j. Laatste bevalling 15 jaar geleden (zij is 15 jaar weduwe). Peritonitis exsudativa tuberculosa, misschien carcinoma ovarii. Laparotomie. Yeel vocht; algemeene tuberculose van ’t buikvlies en den linker eileider, ’t Yocht wordt verwijderd, de buikwond weder gesloten. Ongestoorde genezing. Verder beloop onbekend. 5. (n°. 134—1902). 111-p., 31 j. Met zekerheid kon bij deze vrouw de differeutieel-diagnose niet gesteld worden tusschen tuberculeuse peritonitis en extraüterine zwangerschap. Na een observatie van drie weken inde kliniek bleven wij in het onzekere; omdat vooral voor de patiënte zelve deze toestand van onzekerheid ondragelijk werd, werd tot laparotomie overgegaan. Niet zonder moeite wordt een volkomen afgesloten groote holte bereikt en geopend, waaruit veel sereus vocht met groote fibrine-vlokken voor den dag komt. Noch aan het exsudaat, noch aan de door samengekleefde darmen gevormde wanden der holte is het tuberculeus karakter der ontsteking met zekerheid vast te stellen. Drainage. Ongestoorde genezing. Enting onder de huid vaneen cavia heeft geen gevolgen voor het dier. b. Yoor peritonitis suppurativa. (1 geval, behalve die in andere groepen vermeld.) (N°. 119—1900). Een YI-p. van 32 jaar, in wier anamnese absoluut niets te ontdekken was ter verklaring van den tegenwoordigen toestand, kreeg 14 dagen vóór haar opname hevige krampen inden buik, die zij niet nader wist te localiseeren. Dat duurde ongeveer 6 uren: daarna bleef een algemeene pijnlijkheid van den buik bestaan. Haar uiterlijk verried een ernstige ziekte ; temp. 37°.8, respir. 20, pols 116, krachtig; tong droog, borstorganen goed. De

289